چکیده:
یکی از رویکردهای اصلی در مطالعات برنامه درسی، آموزش انتقادی به دانشآموزان است. آموزش انتقادی میتواند موجب درونیسازی بینش و تفکر انتقادی در دانشآموزان شود و نیروهایی در جهت اصلاح، تغییر و پیشرفت جامعه فراهم سازد. یکی از برنامههای درسی که میتواند به آموزش انتقادی دانشآموزان بپردازد، درس مطالعات اجتماعی است. آموزش انتقادی در مطالعات اجتماعی میتواند سواد و مهارتهای انتقادی در موضوعات اجتماعی را در دانشآموزان تقویت کند. دانشآموزان با فراگیری این درس میتوانند نسبت به محیط اجتماعی و طبیعی نگرشی انتقادی و اصلاحی داشته باشند و بطور فعال و مسئولانه در جهت اصلاح و بهبود وضعیت موجود عمل کنند. این مقاله به آموزش انتقادی در مطالعات اجتماعی می پردازد. از این رو، بر اساس رویکرد انتقادی به نحوه تعیین اهداف در طراحی آموزشی، گزینش و سازماندهی محتوای آموزشی، انتخاب روش تدریس و نحوه ارزشیابی در مطالعات اجتماعی پرداخته شده است.
One of the main approaches in curriculum studies is critical education for students. Critical education can internalize critical insights and thinking in students and provide forces for reform, change and development of society. Social studies is one of the curriculum that can provide critical education to students. Critical education in social studies can strengthen students' literacy and critical skills in social issues. By learning this course, students can have a critical and corrective attitude towards the social and natural environment and act actively and responsibly to improve and improve the current situation. This article deals with critical education in social studies. In this article, based on a critical approach, the educational design, selection and organization of educational content, selection of teaching methods and evaluation in social studies are discussed.
خلاصه ماشینی:
واژگان کليدي: آموزش انتقادي، مطالعات اجتماعي، برنامه درسي ١- استاديار جامعه شناسي گروه علوم اجتماعي و انساني دانشگاه فرهنگيان ،کرج ، ايران مقدمه و بيان مساله تعليم و تربيت هر چند کارکرد انتقال فرهنگ به نسل هاي آينده را بر عهده دارد و در جامعه پذيري و فرهنگ پذيري کودکان نقش اساسي بازي ميکند، اما نقش اساسيتر آن تغيير، تحول و بازسازي اجتماعي و فرهنگي است (اپل ،١٣٩٤،؛ ژيرو، ١٣٨١).
برنامه درسي مطالعات اجتماعي ميتواند فضايي براي گفتگو فراهم سازد و در يک ميدان گفتگويي است که دانش آموزان ميتوانند نظريات خود و ديگران را مورد نقد و اصلاح و بازبيني قرار دهند، در اين فضاي گفتگويي و نقادانه است که دانش آموزان ميتوانند نگرش انتقادي به وضعيت اجتماعي و محيطي را فرا بگيرند و پيشنهادها و طرح هاي خلاقانه اي براي تغيير و اصلاح وضع موجود ارائه دهند.
تعيين اهداف در طراحي آموزشي انتقادي در مطالعات اجتماعي به طور کلي طراحي آموزشي به طرح و برنامه اي گفته ميشود که معلم براي تعيين هدف هاي آموزشي ، سازماندهي محتواي درسي، روش تدريس ، استفاده از وسايل آموزشي و نحوة ارزشيابي در کلاس درس دارد.
بر اين اساس انتخاب و سازماندهي محتواي آموزشي بايستي به افزايش مهارت انتقادي و درگيري و مواجه فعالانه دانش آموزان در جهت اصلاح و بهبود واقعيت هاي اجتماعي منجر شود.
در رويکرد انتقادي محتواهايي براي برنامه درسي انتخاب ميشود که مسائل اجتماعي را مورد بررسي قرار دهد و از تغييرات اجتماعي حمايت کند و دانش آموزان را به مشارکت براي تغييرات تشويق سازد (فتحي واجارگاه ، ١٣٨٨).