چکیده:
پیادهسازی موفقیتآمیز یک سامانه اطلاعات اجرایی2(EIS) کار سادهای برای سازمانها نیست. از میان عوامل مختلفی که باید درنظر گرفته شود، موفقیت یا شکست یک EIS درنهایت به مدیریت مؤثر فرایند پیادهسازی هم از نظر فنّاوری و هم از نظر کاربران بستگی دارد. یک EIS از دیگر سامانههای اطلاعاتی متفاوت است، زیرا برای برنامهریزی و پیادهسازی به رویکرد متفاوتی نیاز دارد. بهعنوان نمونه، کاربران آن یعنی مدیران ارشد، دارای سواد رایانهای بالایی نیستند و وقت یا تمایل زیادی برای این کار ندارند. درضمن، EIS در مقایسه با سامانههای سنتی از پویایی بیشتری برخوردار است. این مقاله با درنظر گرفتن نیاز اطلاعاتی مدیران ارشد برای تصمیمگیری راهبردی، بهدنبال شناسایی عوامل کلیدی موفقیت در پیادهسازی EIS در سازمانهای ایرانی است. جامعه آماری این پژوهش را مدیران و کارشناسان شرکت صنایع تجهیزاتی نفت و شرکتهای تابعه آن تشکیل میدهد. برای گردآوری دادهها از پرسشنامه محققساخته استفاده شده است. نتایج پژوهش مبتنی بر تحلیل عاملی نشان میدهد که عوامل کلیدی موفقیت در پیادهسازی EIS عبارتند از: طراحی مناسب مدل مفهومی، طراحی و استقرار مشارکتجویانه، فنّاوری مرتبط، نقش واحد IT، مدیریت طرح EIS، نقش مدیریت ارشد، و قابلیتهای نرمافزاری مورد نیاز. این عوامل درمجموع، حدود 59 درصد از تغییرپذیری در پیادهسازی موفقیتآمیز EIS را نشان میدهند. بنابراین، باید گفت عوامل کلیدی دیگری نیز وجود دارند که در این پژوهش شناسایی نشدهاند.
Successful implementation of an executive information system (EIS) is not an easy job for most of organizations. Out of many factors to be considered, the success or failure of an EIS ultimately depends on how well the implementation process is managed in terms of both technology and users. This article with regarding to senior managers’ information needs to make strategic decisions, was about to recognize critical success factors in implementing EIS in the Iranian organizations. Statistical Population in this research included managers and experts in Petroleum Equipment Industries Corporation (PEIC) and its subordinates. A questionnaire was developed by researchers for gathering data from sample population. Research findings based on factor analysis was indicative of following critical success factors for implementation of EIS: 1) Development of an appropriate conceptual model 2) a participative approach in design and development 3) a relevant technology 4) role of IT Department 5) project management of EIS 6) supportive role of senior management and 7) software capabilities. The model explained 59 percent of the variance in successful implementation of EIS. Therefore, it should be bear in mind that there are others CSFs which were not recognized in this research.
خلاصه ماشینی:
اين مقاله با درنظر گرفتن نياز اطلاعاتي مديران ارشد براي تصميم گيري راهبردي، به دنبال شناسايي عوامل کليدي موفقيت در پيادهسازي EIS در سازمان هاي ايراني است .
نتايج پژوهش مبتني بر تحليل عاملي نشان ميدهد که عوامل کليدي موفقيت در پيادهسازي EISعبارتند از: طراحي مناسب مدل مفهومي، طراحي و استقرار مشارکت جويانه ، فّناوري مرتبط ، نقش واحد IT، مديريت طرح EIS، نقش مديريت ارشد، و قابليت هاي نرم افزاري مورد نياز.
ايـن نيازهـاي اطلاعـاتي عبارتنـد از: ۱) عوامل کليدي موفقيت کـه در تحقـق اهـداف سـازماني نقـش کليـدي دارنـد ( ١٩٧٩ Rockart)؛ ) موارد استثنايي در سازمان که در مغايرت با برنامه هـا اتفـاق مـي افتـ د؛ ٣) عملکـرد کلـي واحـدهاي سازماني تا يک مدل ذهني از عمليات سازماني در ذهن مدير ارشد شکل گيرد؛ و ۴) روند تغييرات محيطــي بــراي بهــره گيــري از فرصــت هــا و اجتنــاب از تهديــدهاي احتمــالي محــيط ( ,Millet به هر حال، همان طورکه واتسون ، راينر، و کخ اشاره کردند، ادبيات مرتبط با سامانه اطلاعـاتي اجرايي ، بيشتر جنبـه مطالعـه مـوردي و يـا ماهيـت روايتـي دارد ( ١٩٩١ Koh and ,Rainer ,Watson).
سپس ، براي شناسايي عوامل کليـدي موفقيـت در پيادهسازي سامانه هاي اطلاعاتي اجرايي پرسشنامه اي با ۲٧ سـ ؤال اصـلي در مقيـاس ٥ درجـه اي ليکرت و تعدادي پرسش جمعيت شناختي طراحي گرديد و با توجه به جدول مورگان بين ۱٩٠ نفر از مديران ارشد، مديران مياني، کارشناسان واحد IT شرکت صـنايع تجهيزاتـي نفـت و شـرکت هـاي وابسـته (که بالغ بر ٣۴٠ نفر بودند) به روش تصادفي توزيع گرديد و از اين تعـداد ، ۱۸٠پرسشـنامه بازگشـت داده شد که نشانگر نرخ بازگشت ٠/٩۴ درصد در اين پژوهش است .