چکیده:
با وجود پتانسیل بسیار بالای ایران در تولید برق از سیستمهای خورشیدی فتوولتاییک، انتشار این سیستمها بسیار کند است. پژوهش حاضر که در بازه ی زمانی1397-1395صورت گرفته، با ترکیب رویکردهای چند سطحی و نظام نوآوری فناورانه، در پی شناسایی و بررسی موانعی برآمده که رژیم اجتماعی – فنی برق فسیلی ایران در بستر تاریخی و فرهنگی خود موجبات عدم گذار به سیستم های خورشیدی فتوولتاییک را فراهم آورده اند. بدین منظور، در مرحله نخست، ابتدا پس از مرور ادبیات، مصاحبه با خبرگان و سپس تحلیل مضمون داده های حاصله، موانع گذار با تاکید بر رژیم شناسایی شدند و سپس از تکنیک دلفی فازی جهت آزمون نتایج و خبره سنجی استفاده گردید که نهایتا 10 مانع در 4 دستهی اقتصادی، نهادی، سیاسی و فنی طبقه بندی شدند که از جملهی آنها میتوان به کنترل بازار توسط رژیم حاکم، بکارگیری استراتژی های گفتمانی ، تنظیم مقررات و استانداردها و ... اشاره کرد. در مرحلهی دوم نیز مصاحبه با خبرگان و استفاده از روش تحلیل و توسعه گزینههای استراتژیک (سودا) مشخص کرد که این موانع بیشترین تاثیر را بر کارکردهای مشروعیتبخشی، تخصیص منابع و جهت دهی به سیستم داشته اند. در نهایت نیز تعدادی سازوکار برای غلبه بر این موانع پیشنهاد گردید.
Despite the enormous potentials of Iran to generate electricity from photovoltaic solar systems, diffusion of these systems is very slow. The present study, which was performed during the period of 2016-2018 by combining multi-level approaches and technological innovation system, seeks to identify and investigate the barriers that Iran's fossil-fuel socio-technical regime has created in its historical and cultural context caused non-transition to photovoltaic solar systems. For this purpose, firstly, after reviewing the literature, interviewing the experts and thematic analysis, transition barriers with emphasis on the regime were identified and then Fuzzy Delphi technique was used to test the results. Eventually, 10 obstacles were categorized into four economic, institutional, political and technical categories, including market control by the ruling regime, the use of discursive strategies, regulation and standards in stabilizing the ruling regime, massive investment in oil and gas distribution and extraction. In the second phase, interviews with experts and the use of the Strategic Options Development and Analysis (SODA) method indicated that these barriers had the greatest impact on the functions of resource allocation, legitimization, and system orientation. Finally, some mechanisms have been proposed to overcome these obstacles .
خلاصه ماشینی:
فلذا هدف اين مقاله رمزگشايي از موانعي است که در بستر تاريخي و فرهنگي ايران به عنوان يک کشور درحال توسعه و توليدکننده نفت منجر به معضل قفل شدگي کربني آن شده است و نيت از اين رمزگشايي کمک به بازيگران ، نهادها و شبکه هايي است که در عرصه فناوري فتوولتاييک خورشيدي به عنوان کارآفرين ، فناور، نوآور، توليدکننده و پژوهشگر فعاليت دارند و با وجود همت زياد، بسيار کمتر موفق شده اند که سياست هاي حمايتي را به پيش ببرند؛ بنابراين در اين پژوهش به تحليل فناوري فتوولتاييک خورشيدي به عنوان نيچ و رژيم برق فسيلي به عنوان رژيم اجتماعي- فني حاکم پرداخته شــده و همچنين از رويکرد نظام نوآوري فناورانه ١٣ به منظور تحليل نيچ اســتفاده شده اســت (در بخش چارچوب نظري به دلايل چگونگي ترکيب اين دو رويکرد پرداخته ميشــود).
Technological innovation system(TIS) خلاصه اين تحقيق در پي آن است تا پس از مرور ادبيات ، مصاحبه با خبرگان و به کارگيري تکنيک هاي تحليل مضمون و دلفي فازي به شناســايي موانع گذار اجتماعي- فني به سيســتم هاي خورشــيدي فتوولتاييک با تأکيد بر رژيم برق فســيلي بپردازد.