چکیده:
ناپایداری دامنه و وقوع زمینلغزشهای سطحی یکی از دغدغههای اساسی مدیران در بهرهبرداری از دامنهها در مناطق کوهستانی میباشد. شناسایی و بررسی عوامل مؤثر بهصورت ناحیهای میتواند در جهت مقابله با آن و کاهش خسارات مهم و مؤثر باشد. برای این منظور مدلهای زیادی ارائهشده است که مدل فرایند محور(فیزیک پایه) طالبی (2008) یکی از آنها است. در این تحقیق سعی شده است با استفاده از مدل طالبی (2008) ضمن تحلیل پایداری دامنههای منطقه، به بررسی مهمترین عوامل مؤثر در وقوع لغزشهای سطحی منطقه جوانرود پرداخته شود. این مدل با درنظرگرفتن ویژگیهای ژئومتری دامنه (پلان دامنه و پروفیل طولی دامنه) ، هیدرولوژی زیرسطحی همراه با ویژگیهای مکانیکی خاک، ضریب پایداری دامنهها را مورد تجزیهوتحلیل قرار میدهد. برای دستیابی به هدف موردنظر، 12 دامنه شامل 7 دامنه لغزشی و 5 دامنه فاقد لغزش بهعنوان نمونه مطالعاتی در منطقه جوانرود انتخاب شدند و سپس تمامی متغیرهای تحلیل پایداری شیب از طریق مطالعات میدانی و آزمایشگاهی مورداندازهگیری قرار گرفتند تا عوامل مؤثر در وقوع لغزش شناسایی گردند. شکل پلان دامنه و نیمرخ طولی آنها از طریق مطالعات میدانی و بهکارگیری نرمافزار Arc gis بهدستآمده است . برای اندازهگیری ویژگیهای مکانیکی و هیدرولوژی خاک نیز از هر دامنه مقدار 50 کیلوگرم خاک برداشت شد و در آزمایشگاه مکانیک خاک کرمانشاه مورد آزمایش قرار گرفت. سپس بهمنظور محاسبه ضریب پایداری، مدل موردنظر برای کل دامنههای مطالعاتی اجرا و ضریب پایداری به دست آمد. نتایج نشان داده است که وقوع لغزشهای سطحی در منطقه جوانرود متأثر از عوامل ژئومتری و ویژگی مکانیکی خاک دامنه میباشد. بهطوریکه دامنههای همگرا با نیمرخ طولی مقعر و خاکهای با ضریب چسبندگی کم و زاویه اصطکاک داخلی پایین مستعد لغزش میباشند. این تحقیق همچنین نشان داده است که روش فرایند محور در ارزیابی ناپایداری دامنهها در منطقه جوانرود کارایی خوبی دارد چراکه در دامنههای لغزشی دامنههای (6، 7، 8، 9) میزان ضریب پایداری با بهرهگیری از مدل کمتر از 1 و در دامنههای پایدار ( 1 تا 4) میزان ضریب پایداری بیش از 1.5 بهدستآمده است.
خلاصه ماشینی:
بررسي علل وقوع لغزش هاي سطحي در منطقه جوانرود با استفاده از مدل فرايند محور پروين زارعي – دانشجوي دکتري ژئومورفولوژي ، گروه جغرافيا، دانشگاه رازي کرمانشاه محمود علايي طالقاني - استاديار ژئومورفولوژي ، گروه جغرافيا، دانشگاه رازي کرمانشاه علي طالبي - دانشيار آبخيزداري ، گروه منابع طبيعي ، دانشگاه يزد پذيرش مقاله : ١٣٩٣/١٢/٠٥ تأييد نهايي : ١٣٩٤/٠٧/٠٩ چکيده ناپايداري دامنه و وقوع زمين لغزش هاي سطحي يکي از دغدغه هاي اساسي مديران در بهره بـرداري از دامنه ها در مناطق کوهستاني مي باشد.
و ضروري است تا در ايران نيز بر اساس پارامترهاي کمي و معادلات فيزيکي زمين لغزش هاي موجود موردمطالعه و تحليل قرار گيرند چراکه در بحث کنترل اين پديده خصوصا درزمينه پايداري دامنه ها، نيازمند استفاده از روابط فيزيکي و رياضي هستيم .
کرويزر١(٢٠٠٤: ٢٥٢) به بررسي تأثير مورفولوژي و زاويه ي شيب در پايداري دامنه پرداخته و از طريق مطالعات ميداني و شبيه سازي عددي به اين نتيجه دست يافت که پروفيل انحناي سنگ بستر و شکل دامنه ، کنترل قابل توجهي روي جريان زيرسطحي و اشباع براي ايجاد ناپايداري دارد.
در اين تحقيق نيز به منظور شناسايي دامنه هاي ناپايدار و عوامل مؤثر در وقوع لغزش هاي منطقه جوانرود از مدل فيزيک پايه استفاده شده است .
اين مدل که توسط طالبي در سال ٢٠٠٨ ارائه شده است براي بررسي لغزش هاي سطحي در دامنه هايي با توپوگرافي متفاوت ازنظر شکل پلان (همگرا، واگرا و موازي ) و پروفيل طولي دامنه (مقعر، محدب و مستقيم ) کاربرد دارد.
, 1994, A physically based model for the topographic control on shallow landslide, Water Resour Res, Vol. 30, pp.