چکیده:
ادبیات و اساطیر پیوندی ناگسستنی دارند؛ چنانکه شاعران معاصر فارسی نیز از اساطیر به شکلهای مختلف در شعر خود استفاده کردهاند. در میان برخی از شاعران معاصر جنبۀ اجتماعی اسطوره پررنگتر است. شاملو یکی از شاعرانی است که اساطیر غیرایرانی در شعر او نقشی پررنگ دارند. آشنایی وی با روایت و داستان زندگی مسیح از کتاب مقدس مسیحیان، سبب شده است نگاهی متفاوت را وارد شعر فارسی کند. شاملو داستان مسیح را بهصورت اسطورهای در شعر خود استفاده میکند. در مقالۀ حاضر با بررسی دو شعر «مرد مصلوب» و «مرگ ناصری» ـ که روایت به صلیب کشیده شدن مسیح را بیان میکند ـ سعی بر این است که نشان دهیم چه تغییراتی در ساختار و روایت اسطوره بهوجود آمده است و شاملو چگونه با ایجاد تغییرات در اسطوره مفاهیم سیاسی و اجتماعی را مطرح میکند. در مقاله فرض بر این است که شاملو در کنار بازگو کردن داستان اسطورۀ مسیح، از این اسطوره بهمنزلۀ ابزاری برای بیان مفاهیمی دیگر نیز استفاده میکند. در مقاله هر بند را با روایت انجیل مقایسه و تغییرات را تحلیل میکنیم. سعی داریم که لایههای دیگر معنایی را بیابیم. شاملو با تغییرات اساسی در بنیان و ساختار اسطوره معانی سیاسی و فلسفیای همچون اگزیستانسیالیسم سارتر را در دل اسطوره میگنجاند و به نوعی به بازآفرینی اسطوره میپردازد. درنهایت هدف مقاله بیان این مسئله است که اسطورۀ مسیح به آن صورت که مسیحیان باور دارند در این دو شعر مطرح نیست؛ ازجمله در «مرد مصلوب» طرح عقاید اگزیستانسیالیستی مطرح است و در «مرگ ناصری» وضعیت جامعه و روشنفکران جامعه.
Abstract Literature and mythology are closely interwoven; as contemporary Farsi poets have employed myths variously in their poems. Yet, in some, the social aspects of myths are more significant, an example of which is Shamlou who has used non-Iranian myths in his poems. His knowledge of the narrative on Jesus in the Christian Holy book has provided a different understanding in Farsi poetry. He has used the story of Jesus mythological. In this study, two poems, The Crucified Man and The Death of Nazareth, narrating the crucifixion of Jesus, are investigated. The change of structures and the narrative of myth are analyzed. It is also aimed to figure out how Shamlou has expressed the social and political issues through making changes in the myths. It is assumed that Shamlou has not only narrated the myth of Jesus, but also has employed it as a means of expressing other concepts. In this regard, each verse is compared and analyzed with the narration of Bible to find other layers of meaning. Shamlou has included political and philosophical meanings such as Sartre's existentialism in the myths through changes in the basis and structure of the myths. In other words, he has recreated the myths. It is found that the myth of Jesus is not realized in the poems as understood by the Christians for The Crucified Man expresses existentialism and The Death of Nazareth expresses the condition of the society and its intellectuals.
خلاصه ماشینی:
نقد اسطوره شناختي «مرد مصلوب » و «مرگ ناصري » از احمد شاملو جواد فيروزي ١ عليمحمد شاهسني ٢ لاچن علاقي 3 (دريافت : ١٣٩٦/١١/٤ پذيرش : ١٣٩٧/١٠/١٧) چکيده ادبيات و اساطير پيوندي ناگسستني دارند؛ چنان که شاعران معاصر فارسي نيز از اساطير به شکل هاي مختلف در شعر خود استفاده کرده اند.
در مقالۀ حاضر با بررسي دو شعر «مرد مصلوب » و «مرگ ناصري» ـ که روايت به صليب کشيده شدن مسيح را بيان ميکند ـ سعي بر اين است که نشان دهيم چه تغييراتي در ساختار و روايت اسطوره به وجود آمده است و شاملو چگونه با ايجاد تغييرات در اسطوره مفاهيم سياسي و اجتماعي را مطرح ميکند.
به نظر ميآيد وي اصلا به روايت کتاب مقدس از به صليب کشيده شدن مسيح توجهي نداشته است ؛ درنتيجه ارتباطي بين «مرگ ناصري» و «مرد مصلوب » برقرار ميکند و معتقد است که بين اين دو شعر رابطۀ بينامتني وجود دارد.
تحليل شعر و بررسي تغييرات اسطوره شاملو در کل روايت داستان تغييراتي داده است ؛ نخست اينکه در قسمت اول شعر قبل از مصلوب شدن مسيح ، همان گونه که در بالا نيز به آن اشاره شد، وي را اول شکنجه ميکنند و تاج خار بر سرش ميگذارند و شلاق ميزنند، سپس صليب را بر دوشش ميگذارند؛ اما در شعر «مرگ ناصري» ماجرا برعکس است و در ابتدا مسيح صليب را بر دوش خود حمل ميکند.