چکیده:
معلمان یکی از رکنهای اصلی نظام آموزشی هستند که بدون خواست آنها هیچ تحول آموزشی به موفقیت واقعی نخواهد رسید. حرفه معلمی یک خدمت معنوی است که با رشد یک فرهنگ انسانی قرین گشته و در مسیر بیداری آگاهی انسانها گام برمیدارد. با توجه به اثر تعیینکنندهی آموزش و پرورش بر اعتلای فرهنگ، نقش آن در توسعهی فرهنگ و ایجاد جامعهی توسعهیافته، روشن است. رشد و تعالی فرهنگ اسلامی یکی از مهمترین مسائل آموزشی و تربیتی میباشد. دستیابی به این هدف بزرگ در نهاد آموزش و پرورش، نیازمند نقشهای است که در ادبیات علوم تربیتی، به آن برنامه درسی میگویند. این طرح و نقشه، زمانی میتواند آن نهاد را به اهداف مطلوب خود برساند که بر مبانی، اصول و شیوههای دینی و ارزشی فرهنگ حاکم بر آن کشور استوار باشد. هدف این مقالهی مروری که به کمک مطالعهی کتابخانهای و بررسی کتب و مقالات مرتبط تدوین شده است، تبیین نقش معلم و برنامه درسی در رشد و تعالی فرهنگ اسلامی بوده و در آن دو نقش معلم و برنامه درسی مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج اصلی پژوهش نشان داد فرایند تعلیم و تربیت و محتوای برنامههای درسی بر اساس تقویت فرهنگ اسلامی، موجب برقراری رابطه انسانی معلمان با دانشآموزان و حفظ و تامین عزت نفس و احساس خود ارزشمندی آنان میشود. این امر استمرار فرهنگ اسلامی را در وجود دانشآموزان درونی میسازد و رفتارهای آنها مطابق با هنجارهای جامعه بروز و ظهور مییابد.
خلاصه ماشینی:
در مراکز آموزشی میتوان در کنار آموزش های فنی، تکنیکی و مهارتی در کار، تعالی و رشد فرهنگ اسلامی را نیز در برنامه آموزش آنان گنجاند و بهترین راه برای انتخاب این مهم ، نمود این ارزش ها در رفتار و گفتار اعضای مسئولین مدارس به خصوص معلمان است ؛ زیرا دانش آموزان با دیدن این خصوصیات مطلوب ارزشی و رعایت آن ها از جانب معلمان تشویق به یادگیری و در نهایت این ارزش ها در وجود ایشان درونی میشود.
بر پایه ی این چشم انداز، مدرسه جلوه ای است از تحقق مراتب حیات طیبه و جامعه صالح اسلامی، سازمانی یادگیرنده ، کانون عرضه ی خدمات و فرصت های تعلیم و تربیتی، زمینه ساز درک و اصلاح موقعیت توسط دانش آموزان و تکوین و تعالی پیوسته ی هویت آنان بر اساس نظام معیار اسلامی، در چهارچوب برنامه درسی، نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی جمهوری اسلامی ایران میباشد(شالبافیان ، ١٣٩٣).
با توجه به اینکه سازمان آموزش و پرورش از سازمان های مهم در جامعه میباشد و نقش والایی در تربیت و انسان سازی دارد از طرفی پیشرفت و توسعه در جامعه نیز در گرو پیشرفت و ارتقای سازمان آموزشی و منابع نیروی انسانی است ، لذا نیاز به یک برنامه درسی در جهت رشد و اعتلای فرهنگ اسلامی لازم و ضروری به نظر میرسد.
نقش برنامه های درسی مدارس در رشد و تعالی فرهنگ اسلامی هدف نهایی نظام آموزشی در هر جامعه ای تربیت انسان هایی است که به کمال انسانی رسیده اند.