چکیده:
دورۀ ساسانی یکی از دورههای مهم تاریخ ایران است که آثار هنری بینظیری از این دوره برجای مانده است. عناصر تزئینی در آثار هنری این دوره حاکی از پیوند باورها و اعتقادات در اندیشة انسان است. کتاب "بررسی ظروف فلزی ساسانی از دیدگاه نمادشناسانه" توسط ندا اخوان اقدم در سال 1396 و در انتشارات فرهنگستان هنر به چاپ رسیده است. در این کتاب علاوه بر عدم وجود نظم مشخص و منسجم برای تحلیل نقوش، کاستیهای شکلی و محتوایی مشاهده میشود. پژوهش حاضر با تکیه بر روش کتابخانهای به نقد انتقادی کتاب پرداخته و ساختار شکلی و محتوای علمی آنرا ارزیابی نموده است. در این راستا کاستیها اشاره و نظرات انتقادی ذیل هر یک از مباحث بیان شده است. اشاره به کاستیها به منظور دستیابی به مفاهیم و تبیین وجوه نمادین نقوش در ظروف فلزی ساسانی بوده که از نتایج این نوشتار است.
The Sassanid era is one of the most important periods in Iranian history, with remarkable works of art from this period. The decorative elements in the artworks of this period indicate the connection of beliefs and beliefs in human thought. The book “Investigation of Sassanid Steel Utensils from a Symbolic Viewpoint” was published by Neda Akhavan Aghdam in 1396 in the Academy of Art Publications. Besides the lack of a coherent order for the analysis of motifs, this book has also some form and content shortcomings. The present study, based on the library method, has critically criticized the book and evaluated its form and scientific content. In this regard, the deficiencies and critical comments of each of the topics are expressed below. Referring to the shortcomings aims to understand the concepts and to explain the symbolic aspects of motifs in Sasanian metal containers which are the results of this paper.
خلاصه ماشینی:
در منـابع متعددی از هنر این دوره سخن گفتـه شـده و منـابعی کـه بـه آثـار فلـزی پرداختـه انـد نیـز کم نیستند؛ از جمله کتاب " فلزکاری ایران در دوران هخامنشی، اشـکانی، ساسـانی" مؤلـف آن کلایبرن گانتر و ترجمۀ شهرام حیدآبادیان که در انتشارات گنجینه هنر در سـال ١٣٨٣ بـه چاپ رسیده ، مقاله "استمرا نقش مایه های ظروف سیمین دورٔە ساسانی بر نقوش سفالینه هـای دورٔە ســامانی نیشــابور" بــه قلــم مجیــد آزادبخــت و محمــود طاووســی در نشــریه نگــره سال ١٣٩٢، مقاله " بررسی و تحلیل نقش شکار در دورٔە ساسانی" به قلم الهام وثـوق بابـائی و رضا مهرآفرین در نشریه نگره سال ١٣٩٤.
با مروری بر فهرست منابع و نوشته هایی از این دست در مـییـابیم کـه منـابع فلزکـاری ساسانی شامل دو دسته کلی هستند: نخست کتاب ها و نوشته هایی که آثـار را مـورد بررسـی قرار داده و دیگر نوشته هایی که با تکیه بـر مباحـث تـاریخی بـه ظـروف فلـزی نیـز توجـه نموده اند.
به طور مثال در فهرسـت زیرمجموعه یا زیر عنوان هنر ساسانی، "ظروف با نقش حیوانات و پرنـدگان " اسـت کـه در متن این عنوان با زیر مجموعه هایی از جملـه ققنـوس ، عقـاب ، نباتات /رسـتنیهـا، درخـت ، شاخه وبرگ بوده و در فهرست به آن ها اشاره نشده است .
در ایـن بحـث تصـویری ارائه نشده و نویسنده به طور کلی و به دلیل استفاده از این نقوش در ظروف ساسـانی بـه آن اشاره نموده که چندان مناسب نبوده و بهتر بود تـا در مواجـه بـا هـر نقـش کـه در ظـروف مشاهده میشد، به تفسیر آن نقش پرداخته میشد.