چکیده:
در این پژوهش با بهرهگیری از الگوی رمزگان رولان بارت، بخشی از داستان سفر مرغان از منظومۀ منطقالطیر عطار بررسی شده است. در نگرش نشانهشناختی بارت، برخلاف مکاتب ساختگرایانه، نقش اصلی در آفرینش معانی متون ادبی، برعهدۀ خواننده است و نه نویسنده. بسیاری از آثار ادبی کلاسیک، برای خواننده شرایطی ایجاد میکنند که او تنها به یک معنا یا به عبارت بهتر به تنها معنی داستان، دست یابد، اما آثاری همچون منطقالطیر، مدام دلالت معنایی را به تعویق انداخته و تفکر خلاق خواننده را به معنیآفرینی دعوت مینماید. منطقالطیر به دلیل برخورداری از دنیای نمادین و شبکۀ درهم تنیدۀ رمزگانی، معنای قطعی و نهایی را بر خواننده تحمیل نمیکند. در مقالۀ حاضر با روشی تحلیلی ـ توصیفی به بازیابی رمزگانهای پنجگانه (دالی، کنشی، نمادین، فرهنگی و هرمنوتیک) در بخشی از این منظومه منطقالطیر پرداخته شده است. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که رمزگانهای پنجگانه در جایجای متن به کار رفتهاند و درنتیجه، این متن، متنی نوشتنی است و خواننده در بند معانی تحمیلی از سوی شاعر نیست، بلکه در روندی گام به گام به آفرینش معانی متکثر میپردازد.
In the present research, using Roland Barthes’ symbolic codes, a part of the story of the journey of the birds from Attar's Mantiq-ut-Tayr (The Conference of the Birds) is examined. According to Barthes's semiotic theory, unlike the constructivist schools, the main role in creating the meaning of literary texts is played by the reader, not the writer. Many classical literary works create conditions for the reader to understand only one meaning, or rather the only meaning of the story, but works such as Mantiq-ut-Tayr constantly postpone the semantic implication and ask the reader to think creatively and create meaning. Mantiq-ut-Tayr uses a variety of symbols and has a collection of intertwined symbolic codes, and therefore does not impose a definite and final meaning on the reader. In the present article, the five codes (hermeneutic, proairetic, symbolic, cultural and semantic) are identified in Mantiq-ut-Tayr by using analytical-descriptive method. The results show that the five codes have been used throughout the book, and so it is a written text, and the reader is not bound by the meanings imposed by the poet, but in a step-by-step process he/she creates multiple meanings.
خلاصه ماشینی:
بازيابي رمزگان ها در منطق الطير عطار نيشابوري (خوانش داستان مرغان سالک و برادران يوسف ) محمدهادي فلاحي * ـ معصومه گلستانه ** استاديار زبان شناسي رايانه اي مرکز منطقه اي اطلاع رساني علوم و فن آوري شيراز ـ دانش آموخته کارشناسي ارشد زبان شناسي دانشگاه آزاد اسلامي واحد علوم و تحقيقات فارس چکيده در اين پژوهش با بهره گيري از الگوي رمزگان رولان بارت ، بخشي از داستان سفر مرغان از منظومۀ منطق الطير عطار بررسي شده است .
در مقالۀ حاضر با روشي تحليلي ـ توصيفي به بازيابي رمزگان هاي پنج گانه (دالي ، کنشي ، نمادين ، فرهنگي و هرمنوتيک ) در بخشي از اين منظومه منطق الطير پرداخته شده است .
تجزيه و تحليل داده ها بخش آغازين داستان سفر مرغان در ابيات آغازين داستان ، تذرو، به پيروي کردن از حضرت يوسف (ع )، فراخوانده ميشود تا همچون وي، خود را از چاه و زندان نجات دهد: مرحبا اي خوش تذرو دور بين چشمۀ دل غرق بحر نور بين اي ميان چاه ظلمت مانده مبتلاي حبس محنت مانده خويش را زين چاه ظلماني برآر سر ز اوج عرش رحماني برآر همچو يوسف بگذر از زندان و چاه تا شوي در مصر عزت پادشاه گر چنين ملکي مسلم آيدت يوسف صديق همدم آيدت (عطار ١٣٨٨: ٢٦١) «مرحبا» در رمزگان ، دالي بر تشويق کردن فرد به انجام دادن کاري درخور ستايش در زمان حال يا آينده است و يا بر تحسين نمودن او به خاطر انجام دادن کاري در زمان گذشته ، دلالت ميکند.