چکیده:
سرقت ادبی یکی از مهمترین معضلات اخلاق پژوهش و در کل حرفه نویسندگی در کشور ماست. علیرغم اینکه آثار متعددی در زمینه سرقت ادبی وجود دارد، ولی هنوز در مورد مفهوم سرقت ادبی و نحوه تشخیص مصادیق این مفهوم نیاز به بحث و نظرورزی وجود دارد. ارائه تعریفی چندکلمهای یا چند سطری از سرقت ادبی آسانترین و همزمان مسئلهدارترین کاری است که میتوان انجام داد. در این مقاله پس از بررسی اجمالی ادبیات موضوع، در وهله نخست به تحلیل مفهوم سرقت ادبی و نقد برخی از تعاریف رایج آن خواهیم پرداخت. سپس با تفکیک plagiarism از سرقت و نقض حق مؤلف نشان خواهیم داد که تعبیر «سرقت ادبی» ترجمه چندان دقیقی برای plagiarism نیست و تلاش خواهیم کرد که بدیل بهتری را معرفی کنیم. پس از آن با تحلیل مؤلفههای اخلاقی این پدیده استدلال خواهیم کرد که سرقت ادبی مفهومی فازی است و در تعیین مصادیق این مفهوم و درجات آن شبکهای از عواملِ متنی و فرامتنی نقش بازی میکنند. بدینمنظور هشت موقعیت ترسیم خواهیم شد که در آن، عوامل متنی و فرامتنی در تعیین مصادیق سرقت ادبی و درجات آن اثرگذار است.
In this paper we, in the first place, criticize some of the common definitions of plagiarism and show that the definitions use different concepts in such a way that a single action may be recognized by one definition as plagiarism and by other definition as a normal behavior. Then we will argue that the term "plagiarism" is not a very accurate translation for plagiarism in Persian, therefore we will attempt to introduce a better alternative. Then, by analyzing the ethical components of this phenomenon, we will argue that plagiarism is a fuzzy concept and a network of textual and meta-textual factors play roles in determining its extensions and their degrees, and due to the multiplicity of networks, plagiarism is only recognizable and decidable through considering the network in which plagiarism has been taken place. So it will be clear that the application of the definitions of plagiarism or research codes of ethics is not sufficient to determine an extension of plagiarism.