چکیده:
صبر در ادبیات مقاومت جایگاه والایی دارد. معارف اسلامی نیز سرشار از دعوت بهسوی اقسام صبر، ازجمله صبر هنگام مصیبت است. در این مقاله به عوامل بینشی صبر حضرت زهرا سلام الله علیها بر مصیبت میپردازیم؛ عواملی که بیتردید نقشه راه تقویت پایداری هنگام مصیبت را پیشروی رهروان آن حضرت ترسیم خواهد کرد. این پژوهش با استفاده از روش کتابخانهای و با رویکرد توصیفی تحلیلی به دنبال استخراج عوامل بینشی صبر حضرت زهرا سلام الله علیها هنگام مصیبت و تحلیل آنهاست. بدین منظور، پس از توضیح مبادی تصوری بحث، علل بینشی صبر حضرت زهرا سلام الله علیها هنگام مصیبت را در چهار حوزه خداشناسی، خودشناسی، دنیاشناسی و فرجامشناسی بررسی میکنیم. یقین به خداوند متعال، درک حضور و معیت الهی، درک محبت الهی و قرب او در حوزه خداشناسی، معرفت بالا و والای حضرت نسبت به خویش در حوزه خودشناسی، و اموری مانند شناخت طبیعت زندگی دنیا در حوزه دنیاشناسی و آگاهی نسبت به پیامدهای اخروی صبر و معادباوری در حوزه فرجامشناسی، از مهمترین علل بینشی صبر حضرت زهرا سلام الله علیها هنگام مصیبت است. امید آنکه بتوان با الگوگیری از این بانوی معصوم، صراط مستقیم را طی کرد و به قرب الهی رسید.
Patience has a high status in the literature of resistance. Islamic teachings are also full of invitations to all kinds of patience, including patience in times of adversity. In this article, we discuss the insightful factors of Hazrat Zahra's (PBUH) patience over adversity. The factors that will undoubtedly draw the roadmap for strengthening the stability in the time of adversity before the companions of that Hazrat. Using a desk-research and analytical-descriptive method this paper s to extract and analyze the insight factors of Hazrat Zahra's (PBUH) patience during adversity. Explaining the imaginary principles of the discussion, we examine the insightful causes of Hazrat Zahra's (PBUH) patience during adversity in four areas: theology, self-knowledge, cosmology, and eschatology. In the field of theology, certainty to God Almighty, recognizing God's presence and support, recognizing divine love and nearness; in the field of self-knowledge the high and sublime knowledge of the Hazrat towards himself; in the field of cosmology knowing the nature of the life; and awareness of the afterlife consequences of patience and resurrection in the field of eschatology are among the most important reasons for the insight of Hazrat Zahra's (PBUH) patience during adversity.
خلاصه ماشینی:
یقین به خداوند متعال، درک حضور و معیت الهی، درک محبت الهی و قرب او در حوزۀ خداشناسی، معرفت بالا و والای حضرت نسبت به خویش در حوزۀ خودشناسی، و اموری مانند شناخت طبیعت زندگی دنیا در حوزۀ دنیاشناسی و آگاهی نسبت به پیامدهای اخروی صبر و معادباوری در حوزۀ فرجامشناسی، از مهمترین علل بینشی صبر حضرت زهرا( هنگام مصیبت است.
با تحلیل آثار خداشناسی میتوان یکی از سرچشمههای استقامت حضرت زهرا( هنگام دشواریها را به شرح زیر به دست آورد: اگر دین را به ساختمانی تشبیه کنیم که بر پایۀ خداشناسی بنا شده است، خداشناسی در بخشهای مختلف دین تأثیرگذار خواهد بود؛ خواه در بخشهای اعتقادی و نظری باشد یا در حوزههای عملی مانند امور اخلاقی و سایر دستورالعملهای دینی (مطهری، ۱۳۹۰، ج 1، ص7).
ممکن است این سؤال به ذهن برسد که اگر عصمت یکی از علل صبر بر مصیبت باشد، تنها معصومان( میتوانند در برابر مصیبت صبر کنند؛ افزون بر این، دیگر حضرت زهرا( نمیتوانند الگوی جهانیان در صبر بر مصیبت باشد؛ زیرا انسانهای معمولی معصوم نیستند و نمیتوانند هنگام مصیبت به سبب عصمتشان صبر کنند!
حضرت زهرا( برای اینکه اطاعت خدا را انجام دهند و به کمال نهایی خود برسند، در برابر مصیبتها صبر را پیشه کردند؛ بنابراین آگاهی از فرجام نیز یکی از علل صبر است، که میتواند ما را در برابر سختیها مقاوم کند.
با توجه به الگو بودن زندگی حضرت زهرا( میتوان به عوامل صبر ایشان هنگام مصیبتها دست یافت و با تقویت آن عوامل، تا حد امکان به درجات بالایی از این فضیلت اخلاقی دست یافت.