چکیده:
دنیای کنونی دنیای توسعه در پیوند با ناامنیها است. برای تحقق امنیت و تأمین نیازهای توسعهای در آیندهی جامعه، حضور هوشیارانه و مؤثر نیروهای مسلح در عرصههای گوناگون، به ویژه در حوزه دفاعی نیازی ضروری است. لذا قائم نمودن سازمان نیروهای مسلح بر مبنای تعالیم رفتار علوی، در جهت اداره امور از اهمیت بالایی برخوردار است. امام علی(ع) که در تلقّی صحیح دینی پس از پیامبر اکرم(ص) بزرگترین مفسّر قرآن و معارف دینی به شمار میرود، در نهجالبلاغه بیانات ارزندهای در تبیین مؤلفههای آمادگی دفاعی فرماندهی و مدیریت نظامی با تأکید بر سرمایه انسانی، با محوریت آموزههای اصیل قرآن و سنّت وجود دارد که شناسایی آنها مورد توجه نویسندگان پژوهش حاضر قرارگرفته است. لذا این پژوهش با روش تحلیل محتوای کیفی بهمنظور بازشناسی جایگاه حقیقی مؤلفههای آمادگی دفاعی در نهجالبلاغه، به شناسایی و تحلیل این مؤلفههای پرداخته است. به این ترتیب با مطالعه سطر به سطر کتاب نهجالبلاغه 147 کد مفهومی کشف و با ترکیب مفاهیم مرتبط، در نهایت 16 مؤلفه تشکیل و سپس این مؤلفهها از نظر فراوانی و درصد فراوانی نسبی و تجمعی مفاهیم تشکیلدهنده آنها مورد محاسبه قرار گرفت که در نتیجه در مؤلفههای سرمایه انسانی « تقوا» با فراوانی 10.9 درصد بیشترین فراوانی را نسبت به سایر مؤلفهها به خود اختصاص داده و بارزترین ویژگی فرماندهان و مدیران نظامی از نظر فراوانی در کلام حضرت علی(علیهالسلام) است و مؤلفه «انتقادپذیری» با فراوانی 2.1 درصد از کمترین فراوانی برخوردار بوده اند.
In today's world, development is next to the insecurity. In order to achieve security and meet the developmental needs of the society in future, the conscious and effective presence of the armed forces in various fields, especially in the field of defense, is essential. Therefore, establishing the armed forces organization based on the teachings of Imam Ali behavior in managing the affairs is very important. Imam Ali, who is considered to be the greatest commentator on the Qur'an and religious teachings after the Holy Prophet, has valuable statements in Nahj al-Balagha, focusing on the original teachings of the Qur'an and Sunnah, in explaining the components of defense readiness of command and military management with emphasis on human capital. Therefore, this research has identified and analyzed these components by the qualitative content analysis method in order to recognize the true place of them in Nahj al-Balagha. Thus, by meticulous studying of Nahj al-Balagha, 147 conceptual codes were discovered and by combining related concepts, finally 16 components were formed. Then, these components were calculated in terms of frequency and percentage of relative and cumulative frequency of their constituent concepts. Finally, in human capital components, "piety" and "criticism" with frequency of 10.9 and 2.1 percent has the highest and lowest frequency in compare to other components in the words of Imam Ali, respectively.
خلاصه ماشینی:
به اين ترتيب با مطالعه سطر به سطر کتاب نهج البلاغه ١٤٧ کد مفهومي کشف و با ترکيب مفاهيم مرتبط ، در نهايت ١٦ مؤلفه تشکيل و سپس اين مؤلفه ها از نظر فراواني و درصد فراواني نسبي و تجمعي مفاهيم تشکيل دهنده آن ها مورد محاسبه قرار گرفت که در نتيجه در مؤلفه هاي سرمايه انساني « تقوا» با فراواني ١٠,٩ درصد بيش ترين فراواني را نسبت به ساير مؤلفه ها به خود اختصاص داده و بارزترين ويژگي فرماندهان و مديران نظامي از نظر فراواني در کلام حضرت علي (عليه السلام ) است و مؤلفه «انتقادپذيري » با فراواني ٢,١ درصد از کمترين فراواني برخوردار بوده اند.
استاديار دانشگاه شاهد، تهران ، ايران مقدمه درک صحيح انديشه هاي دفاعي امام علي (ع ) يکي از اولويت هاي اساسي در نيروهاي مسلح کشور محسوب ميشود، مقام معظم رهبري ميفرمايد، آمادگي دفاعي براي هر مسلماني لازم است ، مسلمان آن نيست که بنشيند تا خطر او را غافلگير کند، بلکه به حکم قرآن که فرمود: «وأعدوا لهم ما استطعتم من قوة ومن رباط الخيل ترهبون به عدو الله وعدوکم »(انفال :٦٠) خود را از پيش براي مقابله با خطرات در حد اعلاي توان آماده کند، ما به خصوص به خاطر تهديدهايي که جمهوري اسلامي ايران همواره پيرامون خود داشته و امروزه هم دارد و در آينده نيز وجود خواهد داشت ، بايد اين حکم « وأعدوا » را به معناي دقيق کلمه بفهميم و عمل کنيم ، از لحاظ نظامي در درجه اول ارتش و سپاه و سپس آحاد مردم بايد آمادگي داشته باشند؛(کمالي و خيرانديش ، ١٣٩٦: ١٠).