چکیده:
زمینه و هدف
در حال حاضر حدود ۹۰ درصد تجارت جهانی از طریق دریا صورت می گیرد که این موضوع اهمیت حیاتی بنادر را مشخص می کند.یکی از راهبردهای اصلی در توسعه بنادر، شناسایی نابرابری های فضایی بر اساس سطح توسعه یافتگی در بنادر است که این امر برنامه ریزان حوزه های مختلف را بر آن داشته تا از مدل های مختلف تصمیم گیری برای انجام برنامه ریزی بهینه در بنادر استفاده نمایند.مقاله حاضر قصد دارد تا میزان توسعه یافتگی شش بندر تجاری خلیج فارس(بنادر شهید رجایی، لنگه، بوشهر، امام خمینی(ره)، آبادان و خرمشهر) را مقایسه و آن ها را رتبه بندی نماید.
روش
روش انجام این پژوهش توصیفی-تحلیلی است. جامعه آماری این پژوهش شش بندر مهم خلیج فارس را شامل می شود. اطلاعات مورد نیاز برای انجام آن از سایت اینترنتی سازمان بنادر و کشتیرانی کشور استخراج گردیده است. بعد از همسان سازی صورت گرفته، داده ها مختلف در چارچوب هشت شاخص اصلی و پایه ای گنجانده شده و با استفاده از الگوریتم ده مرحله ای مدل تاپسیس نسبت به رتبه بندی بنادر از حیث سطح توسعه یافتگی اقدام گردیده است.
یافته ها و نتایج
نتایج نشان داد که بر اساس هشت شاخص عمده سازمان بنادر و دریانوردی از تجهیزات بنادر، شامل: تعداد اسکله ها، ظرفیت اسکله ها، تعداد تجهیزات خشکی و دریایی بخش های دولتی و خصوصی، تعداد انبارها و مساحت انبارها، بنادر مورد مطالعه بر حسب سطح توسعه یافتگی دارای اختلاف و شکاف زیاد بودند، به طوری که بندر امام خمینی(ره) توسعه یافته ترین و بندر آبادان محروم ترین بندر مشخص گردیدند.
خلاصه ماشینی:
يکي از اهداف اصلي اين مقاله مطالعه و سنجش تطبيقي بنادر بر اساس شاخص هاي کمي تجهيزات و امکانات بنادر شش گانه خليج فارس است که براي اين کار از تکنيک تصميم گيري چندمعياره تاپسيس ١ استفاده شده است ، زيرا که تکنيک تاپسيس داراي پايه هاي نظري قويتري نسبت به ديگر مدل هاي تصم يم گيري چند شاخصه است (تقوايي و همکاران ، ١٣٩٠،ص ١٣٣).
مؤيد اين مسئله اين که ، در محدوده وسيع ساحلي کشور در خليج فارس و درياي عمان تاکنون هيچ بندر و شهري با ويژگي هاي نخست شهري، کلان شهري و قطب رشد به وجود نيامده تا بسترهاي 1 - United Nations Conference on Trade and Development(UNCTAD) 2 - Review of Maritime Transport 2011- unctad لازم براي جذب سرمايه گذاريهاي خارجي و داخلي (دولتي و خصوصي ) مهيا گردد.
1-Smith 2 -marcotullio اهداف و فرضيه پژوهش : هدف اصلي اين تحقيق ، مقايسه سطح توسعه يافتگي بنادر شش گانه خليج فارس بر اساس آخرين اطلاعات آماري تجهيزات بنادر (سال ١٣٩٠- مستخرج از اطلاعات آماري سايت اينترنتي سازمان بنادر و کشتيراني)است .
بعد از همسان سازي صورت گرفته ، داده ها مختلف در چارچوب هشت شاخص اصلي و پايه اي گنجانده شده و با استفاده از الگوريتم ده مرحله اي مدل تاپسيس نسبت به تجزيه و تحليل داده ها و اخذ خروجي مورد نظر که همانا رتبه بندي بنادر از حيث سطح توسعه يافتگي بود، اقدام گرديده است .