چکیده:
اعتباربخشی به رویا و بهره برداری از آن، یکی از موضوعات قابل توجه در دوره تیموری است. این موضوع به رغم اهمیت آن در شناخت روحیه و فرهنگ ایرانیان، کمتر مورد توجه پژوهشگران قرار گرفته است. این پژوهش با روش توصیفی تحلیلی، به بررسی رویاهای ادعایی نخبگان دوره تیموری (913-771ق) پرداخته است، تا شناخت بیشتری درباره باورها و اندیشههای عامه مردم و نیز حیات فرهنگی ایران در دوره تیموری به دست آورد. نتایج این بررسی نشان داد که در دوره تیموری توسعه هنر و پیدایش و افزایش ابداعات هنری، گاه به رویاهایی نسبت داده شده که ریشه در آرزوها، خواستهها، تمنیات و ضمیر ناخودآگاه نخبگان داشته است. بر این اساس، تصمیمگیری درباره امور مختلف، از جمله پیروی از یک استاد، تالیف کتابی خاص و تایید مطالب آن، یادگیری و ترویج سبک هنری خاص، آگاهی از صحت و ضعف احادیث و، یا حصول به دانشی خاص، گاه از مجرای رویا انجام میشد.
خلاصه ماشینی:
ايـن پـژوهش با روش توصيفي ـ تحليلي ، به بررسي رؤياهاي ادعايي نخبگـان دورٔە تيمـوري (٩١٣ـ٧٧١ق ) پرداخته است ، تا شناخت بيشتري دربارٔە باورهـا و انديـشه هـاي عامۀ مردم و نيز حيات فرهنگي ايران در دورٔە تيموري بـه دسـت آورد.
بر اين اساس ، با تعميم ديدگاه ذکـر شـده در دورٔە تيمـوري و بـا بررسـي رؤيـاي نخبگان جامعۀ تيموري ، مي توان به اين نکته دست يافت که توليدات هنـري هنرمنـدان ، در تمنيات ، آرزوها، آمال و به طور کلي ضمير ناخودآگاهشان ريشه داشته که در قالـب رؤيا بر آنها الهام و به دليل باور عميق مردم به آن ، پذيرفته شده است .
(39 :1384 نمونۀ ديگر پيرجمالي اردستاني (م ٨٧٩ق ) است که به دليل علاقۀ زياد بـه مولانـا و براي ترويج اين علاقه در ميان مردم ، از رؤيا بهره برداري کرد و در رؤياي خود با نسبت دادن به پيامبر اکرم (ص )، جايگـاه مثنـوي را بعـد از قـرآن قـرار داد (بدخـشي ، ١٣٧٤: ٢٢١).
Mīrǰaʻfarī, Ḥosseīn, (1388), History of political, social, economic and cultural developments in Iran during the Timurids and Turkmens, Tehrān, Samt, University of Isfahan.
Ṣafavī, Zeīnab, (1394), Cognition and study of the thought pattern of dream interpretation treatises; From the Timurid period to the Safavid era, Master Thesis, University of Tehrān, Faculty of Literature.