چکیده:
سیاستهای پولی شدیدًا انبساطی طی دهههای اخیر اقتصاد کشور را با چالشهای جدی مواجه نموده است. در این رابطه میتوان به کاهش استقبال جامعه نسبت به عرضه وجوه (سپردههای) قرضالحسنه اشاره نمود. بگونهای که سهم سپردههای قرضالحسنه از کل سپردهها کاهش یافته و تقریباً به پایینترین سطح خود طی چهار دهه اخیر رسیده است. در این میان یکی از مهمترین دلایل، بیانضباطی پولی موجود در دولتهای مختلف طی این مدت بوده است که خود را در قالب افزایش شدید نقدینگی و تورم و به عبارت دیگر افزایش هزینه فرصت پول یا ارزش زمالی پول نشان داده و باعث گردیده که سنت قرضالحسنه (درقالب آمار سپردههای قرضالحسنه در نظام بانکی)، دچار افول گردد. این در حالی است که قرضالحسنه در قرآن و منابع اسلامی بسیار مورد تأکید قرار گرفته و کارکردهای اقتصادی و اجتماعی متعددی برای آن قابل تصور میباشد. در مقاله حاضر با مروری بر عملکرد مقامات پولی در قالب حجم پول، نقدینگی و تورم و نیز تحولات شاخصهای بانکی در زمینه سپردههای قرضالحسنه به آسیبشناسی جریان کاهنده آنها طی چهار دهه اخیر با تأکید بر نقش سیاستهای پولی پرداخته شده است.
Extensively expansionary monetary policy has posed serious challenges to Iran's economy in recent decades. In this regard, we can point to the elimination of public tendency to supply of Qarz-ol-Hasna deposits. So that the share of Gharz -ol-Hasna deposits in total bank deposits has decreased and has reached almost its lowest level in the last four decades. Among these, one of the most important reasons has been monetary policy indiscipline during this period which has been led to a sharp increase in liquidity and inflation rate and consequently increased opportunity cost of money or time value of money and has caused the Qarz -ol-Hasna deposit (in the form of Qarz-ol-Hasna deposits in the banking system), to decline. However, Qarz-ol-Hasna has been highly emphasized in the Qur'an and Islamic sources and many economic and social functions can be imagined for it. In this article by reviewing monetary authority's performance through monetary and inflation indices tried to pathologies the decreasing trend of Qarz -ol-Hasna deposits, focusing on monetary policies role.
خلاصه ماشینی:
در اين ميان يکي از مهم ترين دلايل ، بيانضباطي پولي موجود در دولت هاي مختلف طي اين مدت بوده است که خود را در قالب افزايش شديد نقدينگي و تورم و به عبارت ديگر افزايش هزينه فرصت پول يا ارزش زمالي پول نشان داده و باعث گرديده که سنت قرض الحسنه (درقالب آمار سپرده هاي قرض الحسنه در نظام بانکي)، دچار افول گردد.
در مقاله حاضر با مروري بر عملکرد مقامات پولي در قالب حجم پول ، نقدينگي و تورم و نيز تحولات شاخص هاي بانکي در زمينه سپرده هاي قرض الحسنه به آسيب شناسي جريان کاهنده آنها طي چهار دهه اخير با تأکيد بر نقش سياست هاي پولي پرداخته شده است .
ذکر اين نکته نيز ضروري است که کاهش استقبال از قرض الحسنه جداي از مقوله کاهش ارزش پول و ضرورت جبران آن ، ريشه در عواملي ديگر نيز دارد که در برخي مطالعات به آنها پرداخته شده است مواردي چون (توحيدي نيا و فولادگر، ١٣٩٧): الف - عدم اعتماد مردم به بانک ها به علت تخلف از پرداخت صحيح تسهيلات قرض الحسنه ب - نبود اراده جدي براي گسترش قرض الحسنه از طرف مديران بانکي ج - رقابت بانک ها براي افزايش سود سپرده هاي سرمايه گذاري د-پايين بودن سطح درآمد سپرده گذاران و مشکلات اقتصادي ه - تغييرات فرهنگي و اعتقادي- مثل کاهش اعتقادات مذهبي و افزايش منفعت طلبي و- سقف و تنوع کم در تسهيلات قرض الحسنه ح - خلاءهاي قانوني موجود همان گونه که مشاهده ميشود ميتوان کاهش قدرت خريد وجوه قرض الحسنه را يکي از چالش هاي اساسي اين حوزه به حساب آورد.