چکیده:
رویکرد سازمانهای علمی و فناوری در جهت حل چالشهای صنعت، با استفاده از روشهای فناورانه و نوآورانه و تجاریسازی و اقتصادیکردن پژوهش، سوق نموده است. تحقق این مهم، نیازمند دیدگاه جامع و آیندهنگر در عرصۀ تحقیقاتی، برنامهریزی، سیاستگذاری و اجرایی است. به منظور ایجاد یکپارچگی و هماهنگیهای لازم بین فرایندها و فعالیتهای توسعه و تجاریسازی فناوری و برای ارتقای میزان موفقیت آن، داشتن یک الگوی توسعه و تجاریسازی فناوری لازم و ضروری است. ازاینرو، هدف اصلی این تحقیق ارائۀ الگویی برای تبیین تجاریسازی پروژههای فناورانه در سازمانهای پژوهش و فناوری، جهت افزایش موفقیت تجاریسازی فناوری است. در این تحقیق با استفاده از روش تحقیق مطالعۀ موردی، با تمرکز بر 18پروژه در پژوهش و فناوری شرکت ملی نفت ایران، الگویی برای تجاریسازی پروژههای فناورانه در محدودۀ این واحد سازمانی ارائه شده است. نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که الگوی تجاریسازی فناوری در سازمانهای پژوهش و فناوری چندبعدی است و نیز دارای چهار عنصرِ مراحل و فعالیتهای تجاریسازی، ذینفعان درونسازمانی و برونسازمانی و نیز عوامل نقشآفرین درونسازمانی و برونسازمانیِ اثرگذار بر فرایند تجاریسازی فناوری است. فرایند تجاریسازی نیز شامل پنج مرحلۀ اصلی یا گام تجاریسازی است که در هر گام، امکان انجام ده فعالیت وجود دارد که در این بین، فعالیتهای تأمین و تخصیص منابع، دستورالعملها و مقررات، مستندسازی دانش و موارد حقوقی و قراردادی از اهمیت بسیار بیشتری نسبت به سایر فعالیتها برخوردارند.
Abstract: The approach of scientific and technological organizations to solve the challenges of industry using technological and innovative methods and commercialization and economization of research has led; Achieving this requires a comprehensive and forward-looking perspective in the field of research, planning, policy-making and implementation. In order to create the necessary integration and coordination between the processes and activities of technology development and commercialization, and to enhance its success, having a technology development and commercialization model is necessary. Therefore, the main purpose of this research is to provide a model to explain the commercialization of technology projects in research and technology organizations to increase the success of technology commercialization. In this research, using the case study research method, focusing on eighteen projects in research and technology of the National Iranian Oil Company, a model for commercialization of technological projects within this organizational unit is presented. The results of this study showed that the model Technology commercialization in multidimensional research and technology organizations and has four elements:
Stages and activities of commercialization, intra-organizational and extra-organizational stakeholders as well as role-playing factors inside and outside the organization affect the process of technology commercialization. The commercialization process also includes five main stages or steps of commercialization that in each commercialization step, ten activities can be done, among which, resource allocation activities, instructions and regulations, knowledge documentation and legal cases. And contracting is much more important than other activities
خلاصه ماشینی:
در این تحقیق با استفاده از روش تحقیق مطالعۀ موردی، با تمرکز بر ١٨پروژه در پژوهش و فناوری شرکت ملی نفت ایران ، الگویی برای تجاریسازی پروژه های فناورانه در محدودٔە این واحد سازمانی ارائه شده است .
روند توسعه و تغییر این رویکرد به شرح ذیل است : دورة اول پژوهش و توسعه در شرکت ملی نفت (١٣٨٠-١٣٨٨): R&D ایجاد ساختارهای لازم در شرکت ، ظرفیت سازی و ساماندهی پژوهش و تحقیق منابع دانشگاهی و تحقیقاتی پایه و کتابخانه ای دورة دوم پژوهش و توسعه در شرکت ملی نفت (١٣٨٩-١٣٩٤): R&D افزایش نقش تحقیق و فناوری در شرکت ملی نفت و انجام پروژه های کاربردی بر مبنای تقاضا دورة سوم پژوهش و توسعه در شرکت ملی نفت (١٣٩٥- تاکنون ): R&T انجام پروژه ها با هدف توسعۀ فناوری، تجاریسازی یافته های پژوهشی و راه اندازی و توسعۀ کسب وکار و همکاری با شرکت های دانش بنیان طرح های کلانی که در دورة سوم ، جهت تحقق اهداف تجاری سازی در پژوهش و فناوری شرکت ملی نفت ایران ، تعریف شده اند عبارت اند از: ١.
تأمین پایدار مواد شیمیایی مورد نیاز شرکت ملی نفت ایران تجاریسازی این پروژه ها یکی از دغدغه های اصلی واحد پژوهش و فناوری بوده و چنانچه انجام این فرایند تحت رویۀ مشخص و سیستماتیک و با الگوی تدوین شده صورت پذیرد، تضمین کنندة موفقیت هر کدام از طرح ها خواهد بود؛ تمرکز اصلی این پژوهش ارائۀ این الگو است .