چکیده:
بناهای مذهبی از عرصه های مهم و تأثیرپذیر از چالشهای هویتی و فرهنگی است. هدف این پژوهش، شناسایی و علتیابی چالشهای فرهنگی حاصل از پدیده شهرنشینی و بازنمود آنها بر معماری ابنیه مذهبی شهر تهران در دوره پس از انقلاب اسلامی است. روش مورد استفاده در این پژوهش، استراتژی تحقیق کیفی، با روش پدیدارشناسی و با رویکرد هرمنوتیکی بوده و روش نمونهگیری(افراد) غیرتصادفی گلولهبرفی بوده و روش انتخاب بناهای مذهبی غیراحتمالی میباشد. یافتهها حکایت از مهاجرتهای بیرویه در طول دوره قبل و پس از انقلاب اسلامی در ایران، و متعاقب آن شکلگیری روند افزایشی شهرنشینی می باشد که در قالب مضامین اصلی، چون: ناهمگونی فرهنگی، تقابل فرهنگی و فلسفی، آشفتگی فرهنگی، تکثر فرهنگی و فقدان و بازتولید فرهنگی مورد بررسی قرار گرفت که موجب بروز بحران-های هویتی و فرهنگی و بازنمود آن بر معماری ابنیه مذهبی شهر تهران شده است. نتایج تحقیق، نشان میدهد در برخی از بناهای مذهبی تهران در دوره پسا انقلاب اسلامی و در اثر بروز این چالشها چهرهای نامطلوب و آشفته و مغایر با فرهنگ دینی و بومی از آنها به نمایش گذاشته است. جهت مهار بحران هویت معماری و چرخش به سمت و سوی طراحی معماری پایدار و دارای هویت در محدوده مورد مطالعه راهبردهایی از قبیل: تعادل، تولیدمحوری، انسجام، هویت مکان، سنتگرایی، تنوع جمعیتی، مشارکت اجتماعی و فرهنگسازی پیشنهاد شد.
Religious buildings are important and Affected areas of identity and cultural challenges. The purpose of this study is to identify and find the causes of cultural challenges resulting from the phenomenon of urbanization and their representation on the architecture of religious buildings in Tehran in the post-revolutionary period.The method used in this research is qualitative research strategy with phenomenological method and hermeneutic approach and non-random sampling method (individuals) is snowball and the method of selecting religious buildings is Targeted.Findings indicate irregular migration during the period before and after the Islamic Revolution in Iran, and the subsequent formation of an increasing trend of urbanization in the form of main themes, such as: cultural heterogeneity, cultural and philosophical confrontation, cultural turmoil, pluralism. Cultural and lack and cultural reproduction were examined, which caused identity and cultural crises and its representation on the architecture of religious buildings in Tehran.The results of the research show that in some religious buildings in Tehran in the post-Islamic Revolution period and as a result of these challenges, an undesirable and chaotic face and contrary to religious and indigenous culture has been shown. To control the crisis of architectural identity and the shift towards sustainable and identity-based architectural design in the study area, strategies such as: balance, production-oriented, cohesion, place identity, traditionalism, demographic diversity, social participation and culture were proposed.
خلاصه ماشینی:
در همين راستا در مطالعه حاضر سؤالات زير تنظيم شده است : سؤال اصلي: کـدام عوامـل و چـالش هـاي هويـت فرهنگـي در معمـاري ابنيـه مـذهبي شـهر تهران در دوره پس از انقلاب اسلامي تأثير گذاشته اند؟ سؤال فرعي: معنــا و تفســير پديدارشــناختي مضــامين اصــلي و فرعــي بحــران هويــت فرهنگي معماري در ابينه مذهبي شهر تهران کدامند؟ ٣- پيشينه پژوهش در مطالعـات انجـام يافتـه در داخـل کشـور (عـارف , ١٣٨٩) بـه بررسـي هويـت اســلامي پرداختــه اســت .
٢٤٥) (رجوع شود به تصویر صفحه) شکل (١): موقعيت ابنيه مذهبي مورد مطالعه در شهر تهران جدول (٢): مشخصات کلي مشارکت کنندگان در پژوهش (رجوع شود به تصویر صفحه) (رجوع شود به تصویر صفحه) ٦- يافته هاي پژوهش سؤال اول اين پژوهش کـه بايسـتي بـدان پاسـخ روشـني داده شـود ايـن اسـت که کـدام عوامـل و چـالش هـاي هويـت فرهنگـي در معمـاري ابنيـه مـذهبي شـهر تهــران در دوره پــس از انقــلاب اســلامي تــأثير گذاشــته انــد؟ در پاســخ بــه ايــن ســؤال ، نتــايج حاصــل از توصــيف ، تفســير و تحليــل داده هــاي پــژوهش و قالــب مضــمون بدســت آمــده ، حکايــت از اثرگــذاري مضــامين فرعــي همچــون : تقليــد غيرمنطقـي، سـطحينگـري، عـدم تعـادل ، تنـاقض و تضـاد، ابهـام انگيـزي، شـخص - گرايــي، تزلــزل ارزش هــا، آشــفتگي، انفعــال ، نســبيگرايــي، گســيختگي، تجمــل و مصـرف گرايـي در برخـي از بناهـاي مـذهبي تهـران اسـتخراج و نتيجـه گرفتـه شـد که در اين دوره نوعي انفعال و بحران هويت ، وجود دارد.