چکیده:
بودجهریزی و استقلال آن از نفت یکی از مهمترین مشکلات اقتصاد ایران بهشمار میرود. این مهم نیازمند اصلاح نظام مالیاتی و ساختار بودجهنویسی کشور است. یکی از مواردی که در این راستا کمتر موردتوجه قرار میگیرد توجه به سازوکارهای در نظر گرفتهشده در اقتصاد اسلامی برای تأمین مالی دولت اسلامی است. بررسی منابع درآمدی و مصارف آن بیانگر این است که شارع مقدس یک ساختار کلی را برای پرداختهای شرعی در نظر گرفته است. این مقاله به بررسی نحوه تأمین مالی دولت با توجه به نظام مالیاتی اسلام میپردازد. برای پاسخ به این مسأله ابتدا الگوی تأمین مالی اسلام در نظام اقتصاد اسلامی بررسیشده و براساس آن به استخراج الگو پیشنهادی خود در حالت وجود چند مرجع تقلید در نظام اسلامی پرداخته است و بیان میشود که باید یک همکاری و هماهنگی مستمر بین مراجع تقلید و دولت اسلامی تحت نظارت حاکم، ایجاد شود. در این ساختار مراجع نیز علاوهبر دولت اسلامی، بودجه خود را با توجه به دفاتر سطح کشور و ارتباطات مردمی ارائه میدهند. تصمیمگیری در مورد وجوهات خمس و موقوفات عام در «شورای هماهنگی وجوه شرعی» که نمایندگان مراجع و نمایندگان دولت اسلامی در آن حضور دارند انجام میشود. وظیفه اصلی این شورا تصمیمگیری برای منابع در راستای اهداف مشترک و جلوگیری از تخصیصهای موازی و شفافسازی در تخصیص وجوهات شرعی تحت نظارت حاکم جامعه است. همچنین در ادامه به بررسی امکان اجرایی بودن الگوی پیشنهادی پرداختهشده و ظرفیت پرداختهای شرعی از قبیل خمس، زکات، موقوفات و سایر پرداختها و مالیاتها برآمده از مبانی اسلام در اقتصاد ایران محاسبهشده است. بر این اساس روشن گردید که با طراحی سازوکار یکپارچه و براساس الگوی پیشنهادی، درآمدهای دولت برای سالهای گذشته بدون احتساب درآمدهای نفتی بیش از 90 درصد رقم بودجه آن سال را پوشش میدهد.
One of the problems of financing the Iranian state is its dependence on oil revenues. This requires reforming the tax system and budgeting structure in the country. One of the things that are less considered in this regard is paying attention to the mechanisms considered in Islamic economics. This article addresses the issue of how to finance and the mechanism of taxes in an Islamic state.To answer this question, first, the model of state financing in the Islamic economic system is stated, and based on it, the model is extracted in the presence of several imitation authorities in the Islamic system, and it is stated that there should be continuous cooperation and coordination between imitation authorities and The Islamic government. In this structure, the imitation authorities, in addition to the Islamic government, according to the sources of funds of the previous year, present their programs according to the offices of the country and public relations. Decisions on khums and general endowments are made in the "Sharia Fund Coordination Council", which includes representatives of the authorities and representatives of the Islamic State. The main task of this council is to decide on resources in line with common goals and to prevent parallel allocations and to be transparent in the allocation of Sharia funds.Also, the executive capacity of the model was examined and based on the calculations made, it became clear that by designing an integrated mechanism, in addition to religious payments can play an important role in the budget, they can facilitate the implementation of divine commandments in society and motivate people to Increase in performing religious duties.
خلاصه ماشینی:
برای پاسخ به این مسأله ابتدا الگوی تأمین مالی اسلام در نظام اقتصاد اسلامی بررسی شده و براساس آن به استخراج الگو پیشنهادی خود در حالت وجود چند مرجع تقلید در نظام اسلامی پرداخته است و بیان میشود که باید یک همکاری و هماهنگی مستمر بین مراجع تقلید و دولت اسلامی تحت نظارت حاکم ، ایجاد شود.
این مقاله با یک سؤال اصلی و کلی روبه رو است و آن این است که نحوه تأمین مالی دولت اسلامی در شرایط کنونی چگونه است و سازوکار مالیات ها در یک حکومت اسلامی به چه نحوی باید باشد؟ و این مسأله بررسی می شود که آیا مالیات های اسلامی در جامعه امروز ظرفیت اجرا و پیاده سازی را دارند و می توان براساس آنها یک نظام مالیاتی اسلامی برای اقتصاد ایران پیشنهاد کرد؟ به همین منظور در قسمت بعد به بررسی و احصا منابع درآمدی پیش بینی شده در اسلام برای دولت اسلامی پرداخته شده و پس ازآن با توجه به این منابع الگوی مالیات ستانی ارائه میشود.
همان طور که بیان شد اسلام راه های مختلفی را برای حاکم اسلامی جهت اداره حکومت در نظر گرفته است و این بسط ید را نیز به وی داده تا متناسب با شرایط زمان منابع مالی جدیدی را برای خود تعریف کرده و یا مالیات متناسب را براساس مبانی اسلامی وضع کند.
The Position of Endowment in the Process of Economic Development of the Islamic Republic of Iran (Master Thesis) Imam Khomeini Educational and Research Institute, Qom, Iran.