چکیده:
هدف از انجام این پژوهش، بررسی نقش واسطهای هیجانات اخلاقی و انگیزه اخلاقی، در تأثیر گسست اخلاقی بر قلدری بود. برای دستیابی به این هدف، از بین کلیۀ دانشآموزان دختر و پسر مقطع ابتدایی شهر تهران، با استفاده از روشهای خوشهای و تصادفی ساده 486 دانشآموز انتخاب گردید که شامل 254 دانشآموز پسر و 232 دانشآموز دختر بود. شرکتکنندگان در این پژوهش به چهار پرسشنامۀ قلدری، گسست اخلاقی، هیجانات اخلاقی و پرسشنامۀ محققساختۀ انگیزۀ اخلاقی که همگی دارای روایی و پایایی بودند، پاسخ دادند. این پژوهش با استفاده از روش تحلیل مسیر و با کمک نرمافزارهای spss22 و PLS-SEM تجزیه و تحلیل شد. با توجه به سطح معناداری یافتهها و همچنین استاندارد بودن دیگر شاخصهای مورد بررسی، هر دو فرضیۀ پژوهش تأیید شده و نشان داده شد که انگیزۀ اخلاقی و هیجانات اخلاقی هر دو نقش واسطهای بین گسست اخلاقی و قلدری دارند (05/0≥α)؛ بنابراین میتوان نتیجه گرفت که مطابق با مفهوم عاملیت اخلاقی از نظریۀ شناختی اجتماعی بندورا، برای بررسی رفتارهای اخلاقی افراد، علاوه بر عوامل شناختی و استدلال اخلاقی، میباید به عوامل هیجانی نیز توجه نمود.
In this study, the mediating role of moral emotion and moral motivation in the effect of moral disengagement on bullying has been investigated. For this purpose, 486 students, including 254 male and 232 female students were selected through simple clustering and random sampling from among all the elementary and high school students in Tehran. Participants responded to four questionnaires included; Bullying (Thornberg & Jangert, 2014), Moral disengagement (Thornberg & Jangert, 2014), Moral emotions (Thornberg et al, 2016), and a researcher-made questionnaire, Moral motivation. This study was conducted using a path analysis method with the help of spss22 and PLS-SEM software. hypotheses have been confirmed (P≤0/05), and it has been shown that moral motivation and moral Emotion both have a mediating role in the relationship between moral Disengagement and bullying. Therefore, it can be concluded that according to the concept of the moral agency from Bandura's social cognitive theory, emotional factors should be considered in addition to cognitive factors and moral reasoning in order to examine the moral behavior of individuals.
خلاصه ماشینی:
با توجه به سطح معناداری یافتهها و همچنین استاندارد بودن دیگر شاخصهای مورد بررسی، هر دو فرضیۀ پژوهش تأیید شده و نشان داده شد که انگیزۀ اخلاقی و هیجانات اخلاقی هر دو نقش واسطهای بین گسست اخلاقی و قلدری دارند (05/0≥α)؛ بنابراین میتوان نتیجه گرفت که مطابق با مفهوم عاملیت اخلاقی از نظریۀ شناختی اجتماعی بندورا، برای بررسی رفتارهای اخلاقی افراد، علاوه بر عوامل شناختی و استدلال اخلاقی، میباید به عوامل هیجانی نیز توجه نمود.
تحقیقات اخیر میزان شیوع قلدری را در بین دانشآموزان کشورهای مختلف نزدیک به 50 درصد گزارش کردهاند (Wong, Lok, Lo & Ma, 2008; Henningham, Gardner & Walker, 2009; Black, Weinles & Washington, 2010 ) که نسبت به آمارهای گذشته رشد فزایندهای داشته است به طوری که بر اساس یک پژوهش زمینهیابی در ایالات متحده آمریکا که روی دانشآموزان کلاس ششم تا دهم انجام گرفت حدود 30 درصد دانشآموزان درگیر قلدری بودهاند (Nansel et al.
به طور خاص، بندورا مفهوم گسست اخلاقی (moral disengagement ) را برای اشاره به فرآیندهای اجتماعی و شناختی که از طریق آن یک فرد میتواند رفتار غیراخلاقی خود را توجیه کند، پیشنهاد میدهد؛ بنابراین به طور معمول، اجتناب از احساس گناه به دنبال چنین اقداماتی وجود دارد (Bandura,2001).
1996; Barchia & Bussey, 2011; Paciello, Fida, Tramontano, Lupinetti, & Caprara, 2008; Pelton, Gound, Forehand, & Brody, 2004; Pornari & Wood, 2010; Gini, 2014).
پرسشنامۀ گسست اخلاقی در قلدری (moral disengagement in bulliyng scale) برای سنجش گسست اخلاقی در قلدری، از مقیاس 18 سؤالی (Thornberg & Jungert, 2014) استفاده شد که شامل هفت زیرمقیاس به شرح زیر است: 1) توجیه اخلاقی: (سؤالات 1 و 12).