چکیده:
نوشتار حاضر به روش اسنادی ابتدا ریشه های قدرت نرم را از گذشته های دور بررسی میکند، سپس ، عوامل تشکیل دهنده آن را تشریح و امکانات و محدودیتهای عمده بر سر راه اعمال آن را ارزیابی مینماید جمهوری اسلامی تواناییهای بالقوه ای در ایجاد روابط سیاسی و دوستانه با روش های دیپلماسی داشته و دارد که البته در دولت های گذشته به طور نسبی در حاشیه قرار گرفته بود، اما در چند سال اخیر مورد توجه بیشتری قرار گرفت ، لذا ایران از ظرفیت های بالایی در این خصوص برخوردار است . جاذبه های ارزشی، هنجاری و فرهنگی ایران را قادر میسازد تا دیگران را با صرف هزینه های مادی و معنوی کمتری جذب سیاست ها و اهداف خود کند و این نیازمند یک دستگاه سیاست خارجی کارآمد، با تجربه و توانمند است .
جمهوری اسلامی ایران نیز با آگاهی از اهمیت قدرت نرم در عصر وابستگی متقابل ، از ابزارهایی نظیر دانش ، فرهنگ و ایدئولوژی برای اعمال قدرت بر روی کشورهای منطقه ای بهره می برد. در حوزه فرهنگ ، پیشینه غنی ایرانی و اسلامی و اشترکات فرهنگی با کشورهای منطقه دارد؛ همچنین در حوزه ایدئولوژی، بعد از انقلاب اسلامی و ارائه مفاهیمی نظیر نفی تسلط بیگانگان ، عدالت و پیوند دین و سیاست بر میزان قدرت نرم خود افزوده است . قدرتی که از آن برای افزایش نفوذ خود در کشورهای منطقه ای از طریق سیاست خارجمهوری اسلامی ایران برای دستیابی به اهداف ترسیم شده در اسناد فرادستی خود، نیازمند توانمندی در حوزه سیاست خارجی می باشد.در این مسیر، رسیدن ایران به جایگاه برتر منطقه ای و قدرت اول جهان اسلام به عنوان یکی از اهداف ترسیم شده در سند چشم انداز بیست ساله جمهوری اسلامی ایران ، نیازمند توانایی در قدرت نرم افزاری است . به همین دلیل ، مقاله حاضر سعی دارد به بررسی منابع قدرت نرم ایران در حوزه سیاست خارجی بپردازد. در این مقاله این پرسش را مطرح نمودیم که «استفاده از قدرت نرم (دانش ، فرهنگ و ایدئولوژی) چه تاثیری در جایگاه منطقه ای جمهوری اسلامی ایران داشته است ؟» در پاسخ نیز این فرضیه طرح شد که «استفاده بیشتر جمهوری اسلامی ایران از قدرت نرم (دانش ، فرهنگ و ایدئولوژی) باعث تحکیم و ارتقای جایگاه منطقه ای ایران شده است .»
خلاصه ماشینی:
قدرت نرم در ايران باستان و انعکاس آن در سياست خارجي جواد پرنو١ ١ کارشناسي ارشد، علوم سياسي، دانشگاه ازاد کرمانشاه نويسنده مسئول : جواد پرنو چکيده نوشتار حاضر به روش اسنادي ابتدا ريشه هاي قدرت نرم را از گذشته هاي دور بررسي ميکند، سپس ، عوامل تشکيل دهنده آن را تشريح و امکانات و محدوديتهاي عمده بر سر راه اعمال آن را ارزيابي مينمايد جمهوري اسلامي تواناييهاي بالقوه اي در ايجاد روابط سياسي و دوستانه با روش هاي ديپلماسي داشته و دارد که البته در دولت هاي گذشته به طور نسبي در حاشيه قرار گرفته بود، اما در چند سال اخير مورد توجه بيشتري قرار گرفت ، لذا ايران از ظرفيت هاي بالايي در اين خصوص برخوردار است .
در واقع با توجه به اشتراکات فرهنگي و ايدئولوژيک ايران با برخي از کشورهاي همسايه (مانند گسترش زبان فارسي و اهميت فرهنگ و آداب ايراني در کشورهاي منطقه و يا تحصيل هزاران طلبه خارجي علوم ديني در ايران )، برتري علمي و تخصصي دانشمندان ايراني (مثلا در امور پزشکي که منجر به روي آوردن شهروندان ساير کشورها به ايران براي درمان شده است ، قدرت سايبري ايران که توان هک پيشرفته ترين سرورها حتي در خارج از منطقه را دارد و يا توان تکنولوژيک ايران در ساخت سلاح هاي مختلف نظامي) و نياز کشورهاي منطقه به بهبود زيرساخت هايشان با صرف هزينه کمتر در کنار بازشدن درهاي بازار جهاني با لغو تحريم ها پس از توافق هسته اي، جمهوري اسلامي ايران را بيش از پيش در بهره گيري از ابزارهاي قدرت نرم ترغيب نموده است .