چکیده:
هدف از پژوهش حاضر، مقایسه اثربخشی توانبخشی تقویت توجه و تقویت حافظه بر سیالی کلامی و سرعت پردازش اطلاعات دانشآموزان نارساخوان بود. این مطالعه کمّی برحسب هدف کاربردی و روش گرد آوری میدانی بود که به روش نیمهآزمایشی صورت گرفت. جامعه آماری شامل کلیه دانشآموزان (150 نفر؛ 70 دختر و 80 پسر) نارساخوان مراجعهکننده به مرکز اختلالات یادگیری خیامی شهر نیشابور در نیمه اول سال 1398 بود. نمونه آماری (43 نفر؛ 21 دختر و 22 پسر) به شیوه نمونهگیری در دسترس انتخاب و در سه گروه آزمایش و کنترل جایگزین شدند (هر گروه 14 نفر). شرکتکنندگان با کمک پرسشنامههای استاندارد خواندن و نارساخوانی نما (جهت ارزیابی نارساخوانی)، آزمون نشانههای حروف و نشانههای مقوله سیالی کلامی (جهت ارزیابی سیالی کلامی) و مقیاس هوش وکسلر کودکان (WISC) در مرحله قبل- بعد و سه ماه بعد مورد آزمون قرار گرفتند. سپس، متغیرهای مستقل برای دو گروه آزمایش اجرا شد. دادهها براساس تحلیل واریانس با اندازهگیریهای مکرر در نرمافزار 24-SPSS مورد تجزیهوتحلیل قرار گرفت. در پایان دوره درمان و سه ماه بعدازآن، شرکتکنندگان مورد پسآزمون و آزمون پیگیری قرار گرفتند. نتایج نشان داد در سیالی کلامی گروه توانبخشی شناختی مبتنی بر تقویت توجه با تفاوت میانگین 92/ 13 و رویکرد توانبخشی شناختی مبتنی بر تقویت حافظه کاری با تفاوت میانگین 34/ 8 با گروه کنترل تفاوت معنادار نشان دادند (05/ 0<P). در خصوص سرعت پردازش اطلاعات گروه توانبخشی شناختی مبتنی بر تقویت توجه با تفاوت میانگین 65/ 9 و رویکرد توانبخشی شناختی مبتنی بر تقویت حافظه کاری با تفاوت میانگین 99/ 11 با گروه کنترل تفاوت معنادار داشت (05/ 0<P)؛ بنابراین براساس یافتهها، توانبخشی شناختی مبتنی بر توجه و تقویت حافظه کاری در بهبود سیالی کلامی و سرعت پردازش اطلاعات در دانش آموزان نارساخوان اثربخش هستند.
The purpose of this study was to compare the effectiveness of attention amplification and memory amplification on verbal fluency and information processing speed of dyslexic students. The study included all dyslexic students reffered to learning disorder center of Khayami in Neyshabur city during March-September 2019 (n = 150). Samples (n = 43) selected by avaiable sampling method and were divided randomly into three groups of attention amplification (N=14), memory amplification (N=14) and control (N=14) groups. Participants were evaluated with reading and dyslexia questionnaires, letters and verbal fluency signs test and Wechsler IQ Scale in pre-post and 3months fter interventions. Then, independent variables were administered f. Data were analyzed using repeated measures ANCOVA. In verbal fluency, results showed significant difference in attention- amplification group with mean difference of 13.92 and memory amplification group with mean difference of 8.34 compared to the control group (P <0.05). There was a significant difference between speed of information process in attention amplification with mean difference of 9.65 and memory amplification with mean difference of 11.99 compared to the control group (P <0.05). Therefore, according findings attention and memory amplification programs are effective in improving verbal fluency and information processing speed in dyslexic students.