چکیده:
جدیدترین سندی که وزارت نفت برای انعقاد قراردادهای پیمانکاری منتشر نموده، سند موافقتنامه شرایط عمومی و شرایط خصوصی پیمانهای مهندسی، تامین کالا و تجهیزات، ساختمان و نصب (EPC) اختصاصی صنعت نفت است. این اسناد برای کلیه پروژههای EPC که محل تامین مالی آن بودجه عمرانی است لازمالاجرا هستند. بدین ترتیب دولت در نحوه تنظیم قراردادهای این حوزه اعمال محدودیت کرده است. بنابرین انتظار میرود در این اسناد تمامی جوانب برای کارآمد بودن قرارداد، مورد ملاحظه واقع شده باشد. لیکن با ملاحظه شرایط عمومی این اسناد، به نظر میرسد پرداختن به جنبه مدیریت ادعا در قرارداد، یعنی تعیین سازوکاری برای پیشگیری از بروز اختلاف، رسیدگی به اختلافات و حل آنها، نسبت به نمونه قراردادهایی که در سطح بینالمللی سالها مورد استفاده و اقبال واقع شدهاند تا حدود زیادی مغفول مانده است. بنابرین به نظر لازم رسید که با بررسی آیین ادعا در یکی از کاملترین نمونههای جهانی قرارداد EPC و مقایسه آن با نمونه تدوین شده توسط وزارت نفت، نقاط ضعف نمونه اخیر را شناسایی کرده و راهحلهایی ارائه شود. در مقاله حاضر یکی از شناختهشدهترین نمونه قراردادهای این حوزه، یعنی نمونه قرارداد فدراسیون بینالمللی مهندسین مشاور(فیدیک) به تفصیل بررسی و با نشریه EPC اختصاصی صنعت نفت مقایسه شده است.
The most recent document published by oil ministry, is General and Particular Conditions of Engineering, Procurement and Construction (EPC) agreement for oil industry. These Documents are implied for all EPC projects of this sector. This means government has manipulate the process of regulation of these sector’s contracts. So it is reasonably anticipated that all aspect of a contract has been considered. Regarding General Conditions of these documents, it’s seems that claim management aspects including: determining dispute avoidance mechanism, Claim procedure and dispute settlement systems in these forms were woefully dismissed; while in the similar contract forms, around the world, these matters have been considered for decades. Therefore it seems necessary to recognizing weaknesses of the recent form through analysing one of the most comprehensive EPC contract forms in the world and comparing it with the form which is published by oil ministry. Firstly, for the sake of comparing, the most well-known contract forms in this field which is of the International Federation of Consulting Engineers (FIDIC) will be explained in detail. Finally the current statues of Claim Management Mechanism in special form of oil sector and some available solutions will be mentioned.
خلاصه ماشینی:
در نشریه اختصاصی صنعت نفت نیز زمینه هایی برای افزایش و کاهش مبلغ قرارداد یا افزایش و کاهش زمان انجام قرارداد در شرایط عمومی این قراردادها پیش بینی شده است ،١ اما از آن جا که سازوکار ادعا در قرارداد وجود ندارد و شیوه خاصی و مراحل ویژه ای برای طرح و رسیدگی به ادعاهای تعدیل و تغییر پیش بینی نشده است ؛ نمیتوان با اتکا به این زمینه ها ادعا کرد که سازوکاری در قرارداد برای مدیریت ادعا مطرح شده است و منشاهای بروز اختلاف به معنیای که در فیدیک ملاحظه شد، در اینجا وجود دارد.
از آنجا که در قراردادهای کلید در دست ، مسئولیت طراحی تفصیلی ١با پیمانکار بوده ، در حالی که طراحی پایه توسط کارفرما در سند الزامات کارفرما٢انجام و گنجانده شده و این امر ممکن است منجر به بروز ناهماهنگی و اعوجاج در طراحیها شود؛ بنابرین در این قراردادها باید حساسیت بسیار بیشتری در خصوص شرایط اعلام و طرح ادعا وجود داشته باشد و شرایط شکلی سخت گیرانه تری پیش بینی شود تا در این قرارداد که خود به علت سرجمع بودن قیمت و تمرکز بیشتر ریسک بر دوش پیمانکار، پتانسیل بیشتری برای رسیدن به بن بست و شکست دارد، از طریق شفاف سازی پروسه طرح ادعا و ضمانت اجرای عدم رعایت شرایط طرح آن ، از اختلافات احتمالی حین اجرای آن جلوگیری شود.
باید افزود موارد متعددی از منشاهای بروز اختلاف که در نشریات فیدیک موجب محق شدن پیمانکار جهت مطالبه مبلغ اضافی یا دریافت زمان بیشتر برای انجام تکالیف است ، در این نشریه اختصاصی صنعت نفت پیش بینی نشده است .