چکیده:
تغییر اقلیم واقعیت تلخ روزگار ماست؛ پدیدهای آنچنان عظیم که لاجرم تمامی ساکنان سیارة زمین را متأثر از آثار نامطلوب خود ساخته است یا خواهد ساخت. وسعت و شدت این پدیده بهحدی است که بدون مشارکت همگانی و بسیج تمامی امکانات موجود، مقابله با آن امکانپذیر نیست. ازاینرو نظام بینالمللی تغییر اقلیم نیازمند راهی بود تا این مشارکت همگانی را محقق سازد. در واقع، شکلگیری اصل مسئولیت مشترک اما متفاوت با ظاهری منطقی و منصفانه، پاسخی به این نیاز بود. با این حال، کارایی این اصل بهعنوان راهحل مورد توافق همگان، همواره مورد تردید بوده است. با ادامه و حتی تشدید تغییر اقلیم و آثار نامطلوب آن در مقیاس جهانی، این پرسش پیش میآید که آیا اصل مسئولیت مشترک، اما متفاوت از کارایی لازم برای حل بحرانی که بقای نوع بشر را مورد تهدید جدی قرار داده، برخوردار است؟ در این مقاله با برشمردن برخی چالشها که اصل مسئولیت مشترک، اما متفاوت برای حاکمیت بر نظام بینالمللی تغییر اقلیم با آن روبهروست، میزان کارایی این اصل در این نظام بررسی و تحلیل شده است.
Climate change is the big tragedy of our era, which has affected or will affect all of the inhabitants of the Earth. The extent and intensity of the climate change phenomenon is such that combating it is impossible without global participation, and the mobilization of all available capacities. The law of climate change needed a way by which such a public participation could be realized. The formation of the “common but differentiated responsibility” (CBDR) principle was a response to this need. However, the efficiency of this principle has been doubted. Due to the continuation of climate change and its adverse effects, the question arises: is the CBDR principle efficient enough to solve a crisis which is threatening the survival of mankind? In this paper, some of challenges the CBDR principle is facing as a rule of international climate change law have been examined in order to evaluate its efficiency.
خلاصه ماشینی:
با ادامه و حتي تشديد تغيير اقليم و آثـار نـامطلوب آن در مقيـاس جهـاني، اين پرسش پيش ميآيد که آيا اصل مسئوليت مشـترک، امـا متفـاوت از کـارايي لازم بـراي حـل بحراني که بقاي نوع بشر را مورد تهديد جدي قرار داده ، برخوردار است ؟ در اين مقاله با برشـمردن برخي چالش ها که اصل مسئوليت مشترک، اما متفاوت براي حاکميت بر نظـام بـين المللـي تغييـر اقليم با آن روبه روست ، ميزان کارايي اين اصل در اين نظام بررسي و تحليل شده است .
Common but Differentiated Responsibilities Principle (CBDR) منطق موجود در اصل مسئوليت مشترک اما متفاوت سبب شد تا دولت هاي مختلف جهـان بتوانند بر يک چارچوب حقوقي بين المللي براي مقابله بـا تغييـر اقلـيم ، در دهـۀ ١٩٩٠، توافـق کنند.
گوناگوني و تفاوت هاي ساختاري ميان کشورهاي عضو گـروه کشـورهاي در حـال توسـعه و ايجاد و رشد بسيار سـريع اقتصـادهاي نوظهـوري همچـون چـين و هنـد کـه هـر دو در زمـرة توليدکنندگان عمدة گازهاي گلخانه اي قرار دارند، اعتبار قرائت اوليۀ اصل مسئوليت مشترک اما متفاوت را زير سـؤال بـرده اسـت (٢٧١ :٢٠١٢ ,Deleuil).
از آنجا که اصل مسئوليت مشترک اما متفاوت پايۀ اصلي تمام اقدام هاي حقوقي بين المللـي براي مقابله با تغيير اقليم به حساب ميآيد، کارايي کـل نظـام بـين المللـي تغييـر اقلـيم بـه آن بستگي تام دارد.
در اين مقاله ضـمن تشـريح پديـدة تغييـر اقلـيم و آثـار آن و اصـل مسئوليت مشترک اما متفاوت ، برخي عواملي که از مطلوبيت اين اصل براي حکومـت بـر نظـام بين المللي تغيير اقليم کاسته و کارايي آن را به چالش کشيده اند، تحليل شده اند.