چکیده:
ﻋﻨﻮان اﯾﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ »ﻧﻘﺶ ﺣﻮزهﻫﺎی ﻋﻠﻤﯿﻪ در ﺻﯿﺎﻧﺖ دﯾﻦ در ﺟﻮاﻣﻊ اﺳﻼﻣﯽ« اﺳﺖ. ﺣﻮزه ﻋﻠﻤﯿﻪ ﻧﻬﺎد آﻣﻮزﺷﯽ ﺑﺎ ﻫﺪف آﻣﻮزش ﻋﻠﻮم دﯾﻨﯽ اﺳﺖ. اﯾﻦ ﻧﻬﺎد از زﻣﺎن ﺗﺄﺳﯿﺲ ﺗﺎﮐﻨﻮن ﺗﺎﺛﯿﺮ ﺑﺴﺰاﯾﯽ در ﺻﯿﺎﻧﺖ دﯾﻦ از اﻧﺤﺮاف داﺷﺘﻪ اﺳﺖ. ﺣﺎل اﯾﻦ ﺳﺆال ﭘﯿﺶ ﻣﯽآﯾﺪ ﻧﻘﺶ ﺑﺎرز ﺣﻮزهﻫﺎی ﻋﻠﻤﯿﻪ در ﺻﯿﺎﻧﺖ از دﯾﻦ ﭼﯿﺴﺖ؟ اﯾﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺑﺎ ﺳﺎﺧﺘﺎری ﻧﻮ و ﺑﺎ اﺳﺘﻨﺎد ﺑﻪ آﯾﺎت و رواﯾﺎت در ﭘﯽ ﺑﺮرﺳﯽ ﻧﻘﺶ ﺣﻮزهﻫﺎی ﻋﻠﻤﯿﻪ ﺑﺮ ﺻﯿﺎﻧﺖ دﯾﻦ از اﻧﺤﺮاف اﺳﺖ. ﺑﻌﺪ از ﺑﺮرﺳﯽﻫﺎی اﻧﺠﺎم ﺷﺪه ﺑﺎ روش ﺗﻮﺻﯿﻔﯽ- ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ ﺑﻪ ﺑﯿﺎن ﻣﻬﻢﺗﺮﯾﻦ ﻧﻘﺶ ﺣﻮزهﻫﺎی ﻋﻠﻤﯿﻪ در ﺻﯿﺎﻧﺖ از دﯾﻦ از اﻧﺤﺮاف ﭘﺮداﺧﺘﻪ اﺳﺖ. از آن ﺟﺎﯾﯽ ﮐﻪ دﯾﻦ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪای ﺳﻪ ﻗﺴﻤﺘﯽ، ﻣﺘﺸﮑﻞ از اﻋﺘﻘﺎدات، اﺧﻼق و اﺣﮑﺎم اﺳﺖ و ﺑﺮ اﯾﻦ اﺳﺎس ﻧﻘﺶ ﺣﻮزهﻫﺎی ﻋﻠﻤﯿﻪ در ﺻﯿﺎﻧﺖ از دﯾﻦ را در ﺳﻪ ﺣﻮزه اﻋﺘﻘﺎدی، اﺧﻼﻗﯽ و اﺟﺮای اﺣﮑﺎم اﺳﻼﻣﯽ از ﻃﺮﯾﻖ ﺗﻔﻘﻪ در دﯾﻦ، ﺑﺎﻻ ﺑﺮدن ﺳﻄﺢ آﮔﺎﻫﯽ ﻣﺮدم در ﻣﺴﺎﺋﻞ دﯾﻨﯽ، ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ ﺷﺒﻬﺎت ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﺧﺮاﻓﻪ زداﯾﯽ، ﭘﺮورش ﻓﻀﺎﯾﻞ و اﺣﯿﺎء ﮐﺮاﻣﺖ اﻧﺴﺎﻧﯽ، اراﺋﻪ اﻟﮕﻮی اﺧﻼﻗﯽ، ﻣﻠﺘﺰم ﺷﺪن ﺑﻪ اﺣﮑﺎم و ﻓﺮاﻫﻢ آوردن زﻣﯿﻨﻪای ﺟﻬﺖ اﺟﺮای اﺣﮑﺎم اﻟﻬﯽ ﭘﺮداﺧﺘﻪ اﺳﺖ. ﺑﯿﺎن ﺗﺎﺛﯿﺮات ﺣﻮزه ﻋﻠﻤﯿﻪ در ﺻﯿﺎﻧﺖ دﯾﻦ از اﻧﺤﺮاف ﻣﻮﺟﺐ ﺟﻠﺐ اﻋﺘﻤﺎد اﻋﻀﺎء ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﻪ وﯾﮋه ﺟﻮاﻧﺎن ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ اﯾﻦ اﻣﺮ ﻣﻮﺟﺐ ﻣﯽﺷﻮد اﻓﺮاد در ﻣﻮاﺟﻬﻪ ﺑﺎ ﺷﺒﻬﺎت ﺑﺮای ﯾﺎﻓﺘﻦ ﭘﺎﺳﺦ ﺻﺤﯿﺢ و درﯾﺎﻓﺖ ﻣﻌﺎرف دﯾﻨﯽ ﺻﺤﯿﺢ ﺑﻪ ﺣﻮزهﻫﺎی ﻋﻠﻤﯿﻪ و روﺣﺎﻧﯿﺖ ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﮐﻨﻨﺪ.
خلاصه ماشینی:
از آن جایی که دین مجموعهای سه قسمتی، متشکل از اعتقادات، اخلاق و احکام است و بر این اساس نقش حوزههای علمیه در صیانت از دین را در سه حوزه اعتقادی، اخلاقی و اجرای احکام اسلامی از طریق تفقه در دین، بالا بردن سطح آگاهی مردم در مسائل دینی، پاسخ به شبهات به همراه خرافه زدایی، پرورش فضایل و احیاء کرامت انسانی، ارائه الگوی اخلاقی، ملتزم شدن به احکام و فراهم آوردن زمینهای جهت اجرای احکام الهی پرداخته است.
بیان تاثیرأت حوزه علمیه در صیانت دین از انحراف موجب جلب اعتماد اعضاء جامعه به ویژه جوانان میشود که این امر موجب میشود افراد در مواجهه با شبهات برای یافتن پاسخ صحیح و دریافت معارف دینی صحیح به حوزههای علمیه و روحانیت مراجعه کنند.
کار حوزه های علمیه - با وجود اینکه پیامبر (صلی الله علیه و آله) و اهل بیت (علیهم السلام) قرآن را تفسیر کردهاند- این است که مسائل نو را از متن شریعت استخراج کنند.
بنابراین اگر در جامعه روحانیت در مسیر تربیت هم خود و هم تربیت افراد جامعه از پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله) و اهل بیت (علیهم السلام) الگو بگیرند، میتوانند به خوبی در مواجهه با شبهات که از سوی بدخواهان دین اسلام مطرح میشوند، برخورد کنند، به گونهای که ابتدا باید آن شبهات را از ذهن خود بیرون رانده و نگذارند که آن شبهات که موجب تضعیف ایمان و اعتقادت دینی میشود و ما را از الگویی که خداوند متعال معرفی کرده دور سازند.