چکیده:
وجود برخی صنایع بلاغی مغفول در دو تفسیر روضالجنان و روحالجنان ابوالفتوح رازی و کشف الاسرار و عدة الابرار ابوالفضل میبدی، نشان از بلاغت اعجازی جدیدی از قرآن کریم دارد؛ دانشی که در فهم و تفسیر آیات قرآن کریم و شناخت زیباییهای کلام الهی، نقشی انکارناپذیر دارد. نوشتار حاضر پژوهشی است که در آن نگارندگان کوشیدهاند پس از تعریف بلاغت و معرفی دو تفسیر روض الجنان و کشف الاسرار، با روش تحلیلی-توصیفی و نیز از طریق مطالعات کتابخانهای و رجوع مستقیم به این دو تفسیر فارسی، زیباییهای ادبی که از چشم بلاغیون به دور مانده و یا کمتر به آنها پرداخته شده را یافته و مورد بررسی قرار دهند. از آنجایی که دریافت نکات و لطائف تفسیری از متن قرآن همواره در میان مفسرین بلاغی پر رونق بوده است، شناخت بلاغت و شیوههای بلاغی قرآن، نه تنها پرده از وجوه اعجاز بلاغی این کتاب کریم بر میدارد، بلکه معانی نهفته و گنجینههای پنهان آن را نیز آشکار میسازد. نگارندگان پس از تجزیه و تحلیل نمونهها، نتیجه میگیرند که در این دو تفسیر از صنایع خاصی همچون: جوامع الکلم، بساط، مُعَقّد و غیره استفاده شده است که نیاز به تبیین و باز نشر بیشتری دارند.
The presence of some neglected rhetorical techniques in the two commentaries of Rooz al-Janan and Rooh al-Janan by Abul Fattuh Razi and Kashf al-Asrar and Kite al-Abrar by Abul Fazl Meybidi indicates a new miraculous rhetoric of the Holy Quran. Knowledge that has an undeniable role in understanding and interpreting the verses of the Holy Quran and recognizing the beauty of the divine word. The present article is a research in which the authors have tried, after defining rhetoric and introducing the two interpretations of Rooz al-Jannan and Kashf al-Asrar, with the analytical-descriptive method, as well as through library studies and direct reference to these two Persian interpretations, the literary beauties that are seen by the rhetoricians to find and examine those that have been left out or have been less addressed. Since receiving the points and nuances of interpretation of the text of the Qur'an has always been prosperous among rhetorical commentators, knowing the rhetoric and rhetorical methods of the Qur'an not only reveals the rhetorical wonders of this holy book, but also its hidden meanings and hidden treasures. reveals After analyzing the samples, the authors conclude that in these two interpretations, special industries such as: Al-Kalam, Basat, Mu'aqed, etc. communities are used, which need to be explained and republished more.
خلاصه ماشینی:
نوشتار حاضر پژوهشي است که در آن نگارندگان کوشيده اند پس از تعريف بلاغت و معرفي دو تفسير روض الجنان و کشف الاسرار، با روش تحليلي ـ توصيفي و نيز از طريق مطالعات کتابخانه اي و رجوع مستقيم به اين دو تفسير فارسي ، زيباييهاي ادبي که از چشم بلاغيون به دور مانده و يا کمتر به آنها پرداخته شده را يافته و مورد بررسي قرار دهند.
بر همين اساس ، بسياري از مفسران اوليه قرآن ، در نوشته هاي خود ضمن بحث از ديگر مسائل قرآني ، از بلاغت نيز در جهت فهم وجوه اعجاز اين کتاب کريم ، سخن گفته اندکه متأسفانه برخي از زيباييهاي ادبي کلام آنان ، تاکنون از چشم اصحاب بلاغت به دور مانده و يا کمتر مورد توجه قرار گرفته است که کشف ، بررسي و تحليل اين صنايع از لابه لاي نوشته هاي آنان ، ضروري مي نمايد.
" (کاشفي سبزواري ، ١٣٦٩: ١٤٦) جوامع سخن يا "جوامع الکلم " هم در بحث معنوي سخن که (يک لفظ مشتمل است بر چند معني و قسمتي ، قسمت ديگر را به ذهن متبادر مي کند (تقابل هاي دوگانه ) و هم در بحث لفظي که شامل ايجاز لفظ ، حسن نظم و اشارت به بدايت و نهايت است ) مي تواند در ادبيات ما، مورد توجه بيشتر قرار بگيرد، به خصوص در بحث لفظي و ايجاز: "ايجاز يعني با حداقل الفاظ حداکثر معني را بيان کردن و به قول شمس قيس رازي "لفظ اندک بود و معني بسيار" و شرط بلاغت آن اين است که صرفه جويي در لفظ به انتقال پيام خللي وارد نکند.