چکیده:
صفات اخلاقی تحت تأثیر عوامل مختلف شکل می گیرند. با جستجو در آثار ابن سینا مجموع این عوامل را میتوان در دو گروه مادی و معنوی قرارداد. عوامل مادی شامل عوامل بدنی و غیر بدنی است که این پژوهش با هدف بررسی آنها تنظیم شده است. در میان این عوامل بدن محوریت دارد چرا که مطابق رأی ابن سینا: 1.صفات اخلاقی اگر چه کیفیات نفسانیند اما منشاء آنها بدن است 2. افعال با اعضاء و قوای بدنی انجام می شود 3. مزاج بدن، شکل دهنده بسیار مهم اخلاق است 4. عوامل غیر بدنی تأثیر خود را از طریق منفعل کردن بدن ظاهر می کنند. مبانی انسان شناسانه سینوی از جمله تأثیرپذیری نفس مجرد از بدن مادی، تربیت پذیری انسان، امکان تغییر اخلاق و... زیربنای مباحث مقاله است. توجه به مبادی ایجاد خلق، نحوه شکل گیری، تغییر و تثبیت اخلاق بواسطه هر مبدأ، اهمیت ویژه دارد و در مقام عمل پرکار برد است. باید توجه داشت که از نگاه ابن سینا مسأله اوصاف اخلاقی از جمله مسایل مشترک میان فلسفه و طب است و او دانش طبی خود را نیز در این جهت به کار می گیرد. به همین سبب، از خلال مباحث مطرح شده از سوی او، میتوان علاوه بر معرفت نظری، راهکارهای عملی اصلاح اخلاق را به دست آورد و از آنها در جهت اتصاف به فضایل استفاده کرد.
Moral traits in worldly life are formed gradually and under the influence of various factors. By searching in Ibn Sina's works, all these factors can be divided into two groups, material and spiritual. Material factors include two sub-groups of physical and non-physical factors, which this research is designed to investigate. Among these factors, the body is central, because according to Ibn Sina's opinion: 1. Moral qualities, although they are physical qualities, but their origin is the body. 2. Actions are performed with the body's organs and powers. 3. The temperament that governs the body's organs and organs, forms It is human temperament 4. Non-physical factors manifest their effect by making the body passive.The anthropological foundations of Sinoy, including the influence of the single soul on the material body, the trainability of man, the possibility of change in individual ethics, etc., are the basis of the discussion of the article. Paying attention to the principles of creating creation and following the way of formation, change and stabilization of ethics by everyone is of special importance and is widely used in practice.
خلاصه ماشینی:
تعریف اول باتوجهبه مبدأ خلقیات بیان شده: «افعال ناشی از قوای بدنی موجب بروز احوال و اوصافی در نفس میشوند که به آن خلقیات میگویند» (ابنسینا، 1375، ص311)؛ تعریف دوم به فعل و انفعالِ منجر به ایجاد خلقیات توجه کرده که مطابق آن، «خلق، صفت و حالت حادث در نفس است که حدوثش از تسلیمشدن یا تسلیمنشدن نفس در برابر تأثیر افعال بدنی ناشی میشود» (ابنسینا، 1363، ص109)؛ سومین تعریف، اثر ناشی از خلق را هم مدنظر قرار میدهد: «خلق ملکهای است که باعث میشود انسان فعل خود را بهسهولت و بدون نیاز به تفکر و درنگ انجام دهد» (ابنسینا، 1376، ص429).
افعال (ابنسینا، 1405، ص200) اصل و بنیان این دو، جسم انسان است و بنابراین موجودیت هر خلق از تأثیر امور بدنی بر نفس ناشی میشود که بسته به شرایط، در قالب حال یا ملکهی نفسانی ظاهر میشود.
موجد و محدِث نفس و بدن نزد ابنسینا، عقل فعال است، اما افاضهی نفس به این مشروط است که مزاج مستعد برای دریافت آن، موجود شده باشد.
ابنسینا در اینجا تذکر میدهد که فعل پسندیده (یا ناپسند) همان خلق پسندیده (یا ناپسند) نیست۴، بلکه خلق حالت یا صفتی در نفس است که باعث میشود فعل پسندیده بهآسانی و بدون نیاز به تأمل و تفکر (مانند افعال طبیعی) از انسان سر بزند، یا برعکس، اگر بخواهد فعلی مقابل آن انجام دهد، با مشقت و دشواری و تکلف همراه باشد (ابنسینا، 1405، ص182).
[In Arabic] From Bayes’ Theorem to Rejection of Atheistic Naturalism Ahmad Ebadi 1 Mohammad Emdadi 2 ext=""/> Abstract Probability theory promised a precise and integrated foundation for exploring epistemology and philosophy of science.