چکیده:
مبانی و اصول حاکم بر تعقیب کیفری ساختارها و چارچوبهایی را شامل میشود که چیستی تعقیب را تشریح کرده و چرایی آن را توجیه میکنند. بیتردید درک مبانی اجتماعی و فلسفی هر تاسیس انسانی امری ضروری است. بر همین اساس ساختارهای منطقی و اجتماعی حاکم بر تعقیب کیفری از اهمیت ویژهای برخوردار است. هدف در این بررسی دریافت چیستی و چرایی تعقیب کیفری است که تمامی فرایند تعقیب بر آن استوار بوده و براساس قوت و یا ضعف آن طراحی میشود. این از آن روست که از یکسو به منظور درک درست از تعقیب کیفری و ارزیابی دقیق آن، ضروری است که مبانی و اهداف و اصول حاکم بر آن مورد بررسی دقیق قرار گرفته است. از سوی دیگر، جهت آشنایی با فرایند تعقیب، شیوههای مختلف تعقیب به شکل تطبیقی در حقوق ایران و ترکیه، تعقیب توسط دادگاه (شیوه غالب در ترکیه) و تعقیب توسط دادستان (راهکار یگانه در ایران) مورد بررسی قرار گرفته است.
خلاصه ماشینی:
com مقدمه آئین دادرسی کیفری طیف گستردهای از تصمیمات و رویهها، تحقیقات و بازجویی، اصول، قواعد و قوانین حاکم و مستولی بر تعقیب افراد در جایگاه مظنون و یا متهم احتمالی و اصلی تا مرحله دادرسی و صدور حکم محکومیت، استیناف و اجرای حکم است که مرحله تعقیب بعنوان اصلیترین مرحله در فرآیند دادرسی به جهت حفظ مصالح و فردی و اجتماعی برطبق مقررات دادرسی جمهوری اسلامی ایران و اساسنامه دیوان بینالمللی کیفری در جایگاه سندی معتبر و معیاری در جهت سازماندهی دادرسی کیفری برعهده دادستان قرار گرفته است (رضاقلیزاده، 1400: 70).
در فرهنگ حقوقی ایران مفهوم تعقیب اینگونه تبیین شده است: «توسل به یک عمل قضایی برای وصول به اخذ حکم یا قرار یا اجراء آن، یا اقدامات کیفری به منظور کشف جرم و مجرم» (جعفری لنگرودی، 1366: 163).
ذکر این نکته نیز ضروری است که نه در قوانین آئین دادرسی کیفری ایران، kavuşturma soruşturma نه در حقوق جزای ترکیه و نه در اسناد بینالمللی حقوق بشر، از تعقیب جرم تعریف نشده است.
نهاد تعقیب در حقوق ایران و ترکیه به جهت حفظ و تضمین حقوق و آزادیهای فردی، جلوگیری از استبداد قاضی و انجام دادرسی منصفانه فرایند کیفری از هنگام کشف جرم تا اجرای مجازات به مقامات مستقل قضایی و یا غیرقضایی با تدابیر و تشریفات خاص سپرده شده است (آخوندی، 1368: 129).
در کتابهای حقوقی جزائی ترکیه گفته شده است که برای اهداف عملی، جرم میتواند یک خطای عمومی که ارتکاب آن منتج به دادرسیهای کیفری که به نوبه خود منجر به مجازات خاطی خواهد شد، تعریف گردد (gökdemir, 2018: 41).
اصول مرتبط با مبانی تعقیب کیفری در حقوق ایران و ترکیه پس از وقوع جرم و کشف آن مقام تعقیب باید تصمیم خود را در مورد پیگرد دعوای عمومی اتخاذ کند.