چکیده:
امروزه شهرها به واسطه رشد جمعیت، گسترش صنایع، مصرف انرژی فسیلی در نتیجه تولید گازهای گلخانهای، آلودگی هوا و در نهایت تغییر اقلیم به شدت آسیب پذیر میباشند. با گسترش شهرها سطوح طبیعی زیادی به زیر ساخت و ساز میروند، مصالح مصنوع بیشتری استفاده میشود تراکم جمعیتی و ساختمانی بیشتر تولید حرارتهای ناشی از فعالیتهای انسانی را تشدید میکند. همه این موارد در کنار نوع استفادهای که از زمین در سطح شهر میشود که بیانگر خصوصیات خاصی از قبیل توان تشعشعی، ظرفیت گرمایی، آلبدو و... میباشد و دمای سطحی متفاوتی را نسبت به سایر نقاط نشان میدهد. تکنولوژی فضایی به طور موفقیت آمیزی در تعیین دمای سطح و توازن انرژی شهری به کار گرفته شده است. در این پژوهش دمای سطحی مناطق 1 و 21 شهر تهران با استفاده از تصاویر ماهوارهای لندست 7 شناسایی و با انطباق آن با نقشه کاربری اراضی زمین این مناطق دمای سطحی آن برآورد شده است. نتایج نشان میدهد که ارتباط نزدیکی بین کاربری زمین و دمای سطحی وجود دارد چنانچه در این دو منطقه با توجه به نوع نقش و فعالیت هر منطقه دمای سطحی متفاوتی شناسایی شده است. منطقه 21 با کارکرد صنعتی و کارگاهی، زمینهای بایر، عدم پوشش گیاهی، عدم وجود آبراههها و استفاده بیش از حد مصالح مصنوع و صنعتی و همچنین تولید حرارتهای ناشی از فعالیتهای انسانی میانگین دمای سطحی 5 درجه سانتیگراد بیشتر از منطقه 1 را نشان میدهد.
Today, cities are extremely vulnerable due to population growth, industrial expansion, consumption of fossil fuels as a result of greenhouse gas emissions, air pollution, and finally climate change. With the expansion of cities, many natural surfaces go under construction, more synthetic materials are used, and population and building densities increase the production of heat from human activities. All of these cases, along with the type of land use in the city, cause certain characteristics such as radiant power, heat capacity, albedo, etc., and show a different surface temperature than other places. Space technology has been used successfully to determine surface temperature and urban energy balance. In this study, the surface temperature of districts 1 and 21 of Tehran was identified using Landsat 7 satellite images and its surface temperature was estimated by adapting it to the land use map of these areas. The results show that there is a close relationship between land use and surface temperature, as in these two areas, depending on the role and activity of each area, different surface temperatures have been identified. District 21 with industrial and workshop operations, barren lands, lack of vegetation, lack of waterways, and excessive use of artificial and industrial materials as well as production of heat due to human activities shows an average surface temperature of 5 degrees Celsius higher than that of region 1.
خلاصه ماشینی:
استخراج و شناسایی دمای سطحی زمین و تبیین ارتباط آن با کاربری اراضی شهری (نمونه موردی : مناطق ١ و ٢١ شهر تهران) تاریخ دریافت مقاله : ٩٩/٠٨/١٩ تاریخ پذیرش نهایی مقاله : ١٠/٢٤/ ٩٩ غلامرضا مرادی (استادیار گروه مهندسی شهرسازی دانشگاه سلمان فارسی کازرون، فارس، ایران) علیرضا حسنی (استادیارگروه مهندسی شهرسازی دانشکده هنر دانشگاه بجنورد، بجنورد، ایران) چکیده: امروزه شهرها به واسطه رشد جمعیت ، گسترش صنایع ، مصرف انرژی فسیلی در نتیجه تولید گازهای گلخانه ای، آلودگی هوا و در نهایت تغییر اقلیم به شدت آسیب پذیر میباشند.
مبانی نظری شاخص های مورد استفاده در این پژوهش شامل توازن انرژی شهری، آلبدو و جزایر حرارتی میباشند توازن انرژی شهری : دانش در مورد تعادل انرژی سطوح در مکان تلقی میشود به عبارتی دیگر بررسی تمام ورودیها و خروجیهای انرژی شهر را بر اساس مدلهای شبیه سازی شده را شامل می شود Oke)،(١٩٨٧ Boundary Layer Climates .
توجه به جزایر حرارتی و تلاش برای کاهش آن در راستای اهداف توسعه پایدار می باشد زیرا از یک طرف به دنبال کاهش مصرف انرژی به خصوص سوختهای فسیلی با طرح مباحث شبیه فرم شهری پایدار، معماری سبز، برنامه ریزی کاربری زمین بهینه و استفاده از انرژی های تجدیدپذیر از طرف دیگر با کاهش مصرف انرژی و ارائه راهکارهایی جهت بهینه سازی آن در واقع در هزینه تأمین انرژی صرفه جوی شده و بر سلامت جامعه به خصوص کاهش آلاینده ها و عوامل تشدید کننده آن که منجر به بیماریهای پوستی و تنفسی متعددی میگردد تأثیرگذار است بنابراین ارتباط تنگاتنگی بین این مفهوم و سه بعد محیط زیست ، اجتماع و اقتصاد در مباحث توسعه پایدار مشاهده میشود.