چکیده:
بحث از توحید و یگانگی حضرت حق سبحانه در اوج این مباحث الاهیاتی قرار دارد و همواره فکر اندیشمندان را به خود مشغول کرده است و دراین میان، متون دینی اسلامی بالاترین اندیشهها در این زمینه ارائه داده است و قله این اندیشه ها ریشه در آیات قرآن کریم دارد که توسط امیر مومنان علی (ع) در نهج البلاغه تبیین شده است. این پژوهش–کهدرروشگردآوریمطالب،کتابخانهایاستودرنحوهاستناد داده ها، از شیوه اسنادی پیروی می کند و در تجزیه و تحلیل مطالب، روش آن تحلیل محتوایی از نوع توصیفی تحلیلی می باشد.–مسالهنفی صفات از خدا را که در خطبه نخست نهج البلاغه تحلیل و احتمالات گوناگون در معنایآن را ذکر و نقد نموده و در پایان به ای نتیجه دست یافته است که تنها معنای موجه نفی صفات از خدا در این فراز از نهج البلاغه، به ویژه با توجه به استدلال های علی (ع) حمل آن بر نفی صفات از مرحله ذات و توحید احدی و ملازم با وحدت شخصی حضرت حق سبحانه است که برتر از توجید واحدی و عددی می باشد.
One of the essential theological topics is the discussion of the monotheism and oneness of God, which has always attracted the attention of thinkers. The Islamic religious texts have presented the highest ideas whose primary pillars are rooted in the Quran and explained by Imam Ali (AS) in Nahj al-Balaghah. With a library, documentary, and analytic-descriptive method, the present study aimed to express and analyse the issue of denial of attributes from God in the first sermon of Nahj al-Balaghah and its meanings and various possibilities. The result indicated that the only justifiable sense of rejection of features from God in this sermon, especially regarding the arguments of Ali (AS), is a denial of characteristics from the essence stage and oneness monotheism and associated with personal unity of God is superior to singleness and numerical monotheism.
خلاصه ماشینی:
– مساله نفی صفات از خدا را که در خطبه نخست نهج البلاغه تحلیل و احتمالات گوناگون در معنـای آن را ذکر و نقد نموده و در پایان به ای نتیجه دست یافته است که تنها معنای موجه نفی صفات از خدا در این فراز از نهج البلاغه ، به ویژه با توجه به استدلال های علی (ع ) حمل آن بـر نفـی صفات از مرحله ذات و توحید احدی و ملازم با وحدت شخصی حضرت حق سبحانه اسـت که برتر از توجید واحدی و عددی می باشد.
از این رو، ایـن پـژوهش خطبـه نخسـت نهج البلاغه را مطمح نظر قرار داده و در حد توان از گوشه ای از معارف توحیدی این آن پـرده برخواهد داشت و به عبارت روشن ، این پژوهش در صدد است تلازم تبیین توحید احـدی بـا وحدت شخصی را با تاکید بر خطبه نخست نهج البلاغه مورد پژوهش قرار دهد و در این راستا افزون بر کشف معنای صحیح فراز نخست خطبه اول نهج البلاغه ، به این پرسش ها پاسخ دهد که مقصود از این فراز که مفاد اجمالی آن اخلاص در توحید و نفـی صـفات اسـت ، چیسـت ؟ چه احتمالاتی در معنـای ایـن فـراز ذکـر شـده اسـت ؟ و ایـن دیـدگاه هـا بـا چـه اشـکالاتی مواجه هستند؟ و در نهایت چگونه می توان بین مفهـوم ایـن فـراز و توحیـد شخصـی رابطـه برقرار کرد؟ اما از نظر پیشینه ، بحث از صفت وحدت و یگانگی بـه عنـوان یکـی از صـفات خـدا، بـه مجموعه مباحث خداشناسی تعلق دارد ورگه های بسیار ضعیف بحث از خداشناسی در اواخر کتاب های علم کلام در بحث از اثبات اصل وجـود و صـفات خـدا آمـده اسـت و در فلسـفه اسلامی گسترش یافتهاست و در عرفان اسلامی ، به عنوان پایه ای تـرین مسـئله ای اسـت کـه عرفان اسلامی را تحت الشعاع خود قرار داده ، با عنوان وحدت وجود و وحدت شخصی مطرح شده است .