چکیده:
استراتژیهای سیاست خارجی کشورها همیشه تابعی از نقاط قوت وضعف داخلی و فرصتها و چالشهای محیطی بوده است. فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی باعث فعال شدن سیاست خارجی ایران در کشورهای آسیای مرکزی گردید. از سال 1370شمسی و آغاز روابط سیاسی ایران و ازبکستان، روابط دو کشور روندها و رویدادهای متنوعی را تجربه نموده است. این پژوهش در تلاش است با اتخاذ رویکردی«بینارشتهای» به تحلیل و بررسی پیشرانها، روندها،رویدادها و نهایتا سناریوهای استراتژی سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در ارتباط با ازبکستان پرداخته و به این مساله اصلی پژوهش پاسخ دهد که: رابطه میان مقدورات داخلی ایران و محذورات محیطی ازبکستان در راهبردهای سیاست خارجی ایران در این کشور چگونه بوده است؟ نتایج پژوهش حکایت از این دارد که نقاط قوت داخلی استراتژیهای ایران در ازبکستان تحت تاثیر محذورات و تهدیدات محیط ازبکستان و محیط بین المللی قرار گرفته که منجر به عدم موفقیت راهبردهای سیاست خارجی ایران در این کشور شده است، اما تغییر شرایط سیاسی داخلی ازبکستان درکنار سیاست نگاه به شرق ایران و عضویت در سازمان شانگهای سناریوهای محتمل و مطلوب سیاست خارجی ایران در ازبکستان حکایت از حرکت به سمت سناریوهای خوشبینانه و تعمیق روابط دوجانبه طرفین دارد.
Foreign policy strategies of countries have always been a function of domestic strengths and weaknesses and environmental opportunities and challenges. The collapse of the Soviet Union caused the activation of Iran's foreign policy in Central Asian countries. Since 1991 Shamsi and the beginning of political relations between Iran and Uzbekistan, the relations between the two countries have experienced various trends and events. This research is trying to take an "interdisciplinary" approach to analyze and examine the drivers, trends, events and finally the scenarios of the foreign policy strategy of the Islamic Republic of Iran in relation to Uzbekistan and to answer the main problem of the research: the relationship between the internal capabilities of Iran and How have Uzbekistan's environmental restrictions been in Iran's foreign policy strategies in this country? The results of the research indicate that the internal strengths of Iran's strategies in Uzbekistan have been affected by the restrictions and threats of the Uzbekistan environment and the international environment, which has led to the failure of Iran's foreign policy strategies in this country, but the change in the internal political conditions of Uzbekistan along with the policy Looking to the east of Iran and being a member of the Shanghai Organization, the possible and desirable scenarios of Iran's foreign policy in Uzbekistan indicate a move towards optimistic scenarios and deepening of bilateral relations between the parties.
خلاصه ماشینی:
با نگاهی به مندرجات جدول (٢) مشخص میشود که پیشران های سیاسی-قانونی: نظام سیاسی و سلسله مراتب تصمیم گیری در سیاست خارجی ایران ، اصول سیاست خارجی ازقبیل نفی هر گونه سلطه جویی و سلطه پذیری، حفظ استقلال همه جانبه و تمامیت ارضی کشور، دفاع از حقوق همه مسلمانان و عدم تعهد در برابر قدرت های سلطه گر و روابط صلح آمیز متقابل با دول غیر محارب از نقاط قوت راهبردهای سیاست خارجی ١٤٣ ایران در ازبکستان هستند و با توجه به نگاه بدبینانه کریم اف نسبت به حضور ایران در منطقه قطعا این کشور تا دوره ایشان جایگاه مهمی در تفکرات استراتژیک ایران نداشت و دیپلماسی سازمانی سازنده ای هم با این کشور در جریان نبود.
تا قبل از دوره میرضیاف ایران در تفکرات استراتژیک این کشور جایگاه در خوری نداشت و اما با روی کار آمدن شوکت میرضیایف ، رئیس جمهوری ازبکستان در حاشیه نشست سران کشورهای عضو سازمان همکاری اسلامی در قزاقستان با دکتر روحانی خواستار گسترش مناسبات همه جانبه با ایران شده است .
com تحلیل پیشران های اقتصادی ازبکستان در ارتباط با ایران مندرج در جدول (٥) نشان میدهد ازبکستان بعد از دوران کریم اف به سرعت به سمت خصوصی شدن گام برداشته است و با تغییر دیدگاه سیاسی این کشور نسبت به سیاست خارجی و اقتصاد مدل اقتصادی این کشور در دوره ضیایف به عنوان یک فرصت برای سیاست خارجی ایران به حساب میآید.
Zarghani, Ahmadi, Hakimi).