چکیده:
هدف پژوهش حاضر بررسی اوضاع کرمان در دوره محمدشاه قاجار و آثار و نتایج سیاسی آن است. در این
دوره از ۱۲۵۰ق، تا ۱۲۹۶ق، در کرمان پنج حاکم» آقاخان محلاتی» فیروز میرزاء خانلر میرزاء فضلعلی خان
قراباغی و عباسقلی ان جوانشیر به حکومت رسیدند. پژوهش پیش رو با روش توصیفی-تحلیلی و با
بررسی منابع» در پی پاسخ به این پرسش است که اوضاع سیاسی کرمان در دوره محمدشاه قاجار و شورش
آقاخان محلاتی چگونه بوده؟ یافتههای پژوهش حاکی است کرمان به دلیل شرایط خاص» حضور گروههای
مختلف با اعتقادات گوناگون و دوری از حکومت مرکزی پیوسته با مشکلاتی روبرو بود که در مناسبات
سیاسی طرفین تاثیرگذار بوده و شورش آقاخان محلاتی پیامدهای گسترده امنیتی و سیاسی در برداشت.
The present study aims to investigate the situation of Kerman during the reign
of Mohammad Shah Qajar as well as its political effects and consequences.
During this period, from 1834 to 1848 A D, five rulers: Agha Khan Mahallati,
Firooz Mirza, Khanlor Mirza, Fazlali Khan Gharabaghi and Abbasgholi Khan
Javanshir came to power. The present article, by applying a descriptive
analytical method and reviewing the related sources, seeks to answer the
question: how the political situation of Kerman had been during Mohammad
Shah Qajar’s reigning and Agha Khan Mahallati’s riot. The findings of this
research indicate that due to the specific conditions such as, the presence of
various groups holding different beliefs and the remoteness from the central
government, Kerman constantly encountered problems which influenced the
political relations of both parties. Also, Agha Khan Mahallati’s riot caused
extensive security and political consequences.
خلاصه ماشینی:
»(هدايت ، ١٣٨٠: ٨٢٦٥) آقاخان محلاتي پس از شکست در اولين شورش هايش هنگام حکمراني کرمان ، به املاک خانوادگي خود در محلات بازگشت و دو سال در آن جا ماند تا در سال ١٢٥٦ق ، هنگامي که شاه قاجار به نزديکي محلات يعني دليجان سفر کرده بود از شاه اجازه سفر مکه خواست و شاه نيز با درخواست او موافقت کرد.
(ميرنيا، ١٣٦٧: ١٠٢) هنگامي که آقاخان دريافت ، مورد تعقيب سپاهيان دولت قرار دارد، هر چند که مبارزه اي با حاکم کرمان داشت ، اما به آن شهر وارد نشد و به سوي شهربابک برگشت ، که در اين زمان به عنوان تيول به کهندل خان افغاني سپرده شده بود.
»(سپاهي، ١٣٨٥: ٨٥) در قندهار آقاخان با سرهنري راولينسون -نماينده سياسي انگليس - ملاقات کرد (١٢٥٨ق ) و قصد داشت به هر طريق ممکن حمايت انگلستان را براي تسخير ايران به دست آورد، اما حد اعلاي انگليسيها اين بود که حاضر شدند روزي صد روپيه براي گذراندن معيشت او و سربازانش در زمان حاضر در قندهار بدهند که البته آقاخان پذيرفت .
»(هدايت ، ١٣٨٠: ٨٢٨١) کشتار سپاهيان حبيب الله خان امير توپخانه در بلوچستان و بمپور تا به آن حد بود که پس از مدتي حاج ميرزا آقاسي با علم به قصد انگلستان براي استفاده از آقاخان و چه بسا از دست رفتن بلوچستان ، زبان به مذمت آن کشتار گشود و در نتيجه امير توپخانه به تهران احضار شد.