چکیده:
نوشتار حاضر، مجموع 10 یادداشت دربارۀ اسناد، نسخههای خطی، تصحیح، و فهرست شناسایی آنها میباشد. این 10 یادداشت، بهصورت تدریجی در طول چند سال، فعالیت در زمینۀ احیا و نوپردازی متون کهن حاصل شده است. گرچه در برخی یادداشتها، خطاهایی از سوی مصحّحان بیان شده است، اما چنین خطاهایی در قبال سعی و اهتمام و خدمات آنان، ناچیز است. پیام اصلی این مقاله، ارزشمندی پژوهشهایی (در قالب کتاب و مقاله و فهرست) است که در نوشتار حاضر بررسی شدهاند. ضمن ارج نهادن بر کوشش مصحّحان و فهرست نگاران محترم، ویرایش، تکمیل و روزآمدسازی آنها شایسته است. روش گردآوری اطلاعات، کتابخانهای و میدانی و پردازش اطلاعات تبیینیتحلیلی نقدی میباشد. استناد به منابع، بهصورت درونمتنی (ای پی ای / APA) است. در این مقاله از 9 مدرک، در قالب سند و تصویر، استفاده شده است. تمام مدارک شمارهگذاری شدهاند. مباحث مقاله به دو بخش تقسیم شده است:
بخش اول: نسخههای خطی و کیفیت تصحیح آن (یادداشت 1تا7)؛
بخش دوم: اسناد و خوانش آن (یادداشت 8تا10).
خلاصه ماشینی:
با توجّه به اینکه در فهرست نگاری متون کهن ، معمـولاً تمـامی مـتن رسـاله توّسـط فهرسـت نگار مطالعه نمیشود، چه بسا در حین تصحیح نسخه ، مصحِّح دریابد که فهرست نگار عنوان کتاب یا حتّی نام نویسندٔە رساله را، اشتباه درج کرده است و از وظایف مصحِّح در چنین مواقعی آن است که مراتب را همراه با دلایل به مرکـز ّ و نهادی که اطلاعات نسخه در آنجا ثبت شده ، اطلاع دهد تا محّققان دیگر از اطلاعات صحیح استفاده نمایند نـه غلط .
» نگاشته بیان میکند که «رسم الخط دست نویس ها، به جز برای نام های کتاب مقدس ، بدون اشاره در متن ، امروزین شده است » (زابینه اشمیتکه و رضـا پورجـوادی، منـاظرٔە بحرالعلوم سیدمحمدمهدی بروجردی طباطبایی "١٢١٢ه .
شاهد پنجم : نکتۀ مهم دیگری که باید به آن توجه کرد این است که مرحوم مولی محمدکاظم هزارجریبی اصفهانی کتابی دارد که جُنگ مانند بوده و مطالب متنـوعی در آن نقـل شـده اسـت (جویـا جهـان بخش ، مـلا محمـدکاظم هزارجریبی و دو رسالۀ غلوستیزانه اش ، ص ٨٧) در مقالۀ «سنجۀ کتـاب : بخـش اول » صـفحۀ ٢١ محقـق ارجمنـد ّ علیاکبر صفری مینویسد: در گوشه ای از اوراق جنگ هزارجریبی (نسخۀ شـمارٔە ١٩، کتابخانۀ آیت الله سیدحسن فقیه امامی) این یادداشت دربارٔە ایشان نوشته شده است : «این کتاب مجموعـه ، خـط مرحـوم مغفـور آخونـد مـلا محمدکاظم هزارجریبی می باشد و آخوند مرحوم بسیار فاضل و مّلا بوده .