چکیده:
اخلاق و اصول اخلاقی یکی از جنبه های مهم دین اسلام و از اهمیت زیادی برخوردار است. از این رو در قرآن کریم یکی از اهداف بعثت پیامبر (ص) تربیت و آموزش حکمت معرفی شده است و پیامبر(ص) چون حاکمیت دین اسلام را بر عهده داشتند بنابراین در مواقع مختلف با اخلاق مداری و پایبندی به اصول اخلاقی رفتار می نمودند. از جمله صحنه هایی که پیامبر در آن قرار می گرفتند زمان های جنگ بود که سعی در رعایت اصول اخلاقی داشتند. آنچه در این نوشتار مدنظر قرار دارد این است پیامبر (ص) هنگامی که در صحنه های مختلف جنگ قرار می گرفتند چه نوع برخوردی داشتند و درواقع این موضوع از طریق قرآن و سیره تاریخی پیامبر(ص) مورد بررسی قرار می گیرد. آنچه از این پژوهش به دست می آید این است که بر خلاف نظر مستشرقان که غزوات پیامبر را بر پایه خشونت و کسب غنیمت تفسیر نموده اند، پیامبر در جنگهای خود به اصول اخلاقی پایبند بوده و تمام تلاش خود را می کردند که مکارم اخلاقی از جمله عطوفت و مهربانی، وفای به عهد و صبر و استقامت و..... را به مسلمانان آموزش بدهند.
ethics and moral principles are one of the important aspects of islam and are of great importance. therefore, in the holy qur'an, one of the goals of the mission of the prophet (pbuh) is to educate and teach wisdom, and since the prophet (pbuh) was in charge of the sovereignty of the islamic religion, he behaved ethically and adhered to moral principles at various times. among the scenes in which the prophet was placed were times of war when they tried to observe moral principles what is considered in this article is what kind of behavior the prophet (pbuh) had when he was in different scenes of war, and in fact, this issue is examined through the qur'an and the historical biography of the prophet (pbuh). what is obtained from this research is that, contrary to the opinion of the orientalists who interpreted the prophet's campaigns based on violence and gaining booty, the prophet adhered to moral principles in his wars and tried his best to perform moral actions such as they should teach muslims compassion and kindness, keeping promises, patience and perseverance, etc.
خلاصه ماشینی:
رعایت اخلاق و اصول اخلاقی از مسائل مهم یک جامعه محسوب می شود و دیـن اسـلام نیز برای این موضوع اهمیت بسیاری قائل است به گونه ای که قرآن ، پیامبر(ص ) را بـه عنـوان سرمشقی نیکو معرفی می کند و همچنین یکی از اهداف بـزرگ بعثـت پیـامبر (ص ) را آمـوزش حکمت و تزکیه می داند .
آمادگی همیشگی از جمله ویژگی های برجسته پیامبر صلی الله علیه و آلـه و سـلم در جنگهـا ایـن بـود کـه همیشه آمادگی برای دفاع داشتند هنگامی که جنگ بنی قریظه صورت گرفت و سـپاه اسـلام در حال خارج شدن برای رویارویی با یهود بنی قریظه بودند پیامبر نخستین کسی بود که آماده نبـرد شدند.
(مسلم ، ٢٠٠٦ ، ٩٤٧/٢) در این جنگ و هنگامی که درگیری شـروع شـد مسـلمانان بـا تیرهـای بسیاری برخورد کردند به همین دلیل فقط پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم در میدان جنگ باقی ماند و در جایی که مسلمانان در حال فرار بودند پیامبر به آنها فرمود ای یـاران خـدا و ای یـاران رسول خدا!
در این مورد نمونه هایی وجود دارد : پیامبر در جنـگ بـدر که تعداد مرکب های آنها برای جنگیدن فقط دو اسب و ٧ شتر بود و مسلمانان بـه نوبـت بـر آن سوار می شدند و سهم پیامبر با امام علی (ع ) و مرثد بن ابی مرثه یک رأس شتر بود .