چکیده:
مرگ امری وجودی و به معنای انتقال انسان از یک مرحله زندگی به مرحله دیگر است. انسان دارای روح مجردی است که پس از فرارسیدن مرگ، از بدن
خارج میگردد، ولی هرگز نابود نمیشود، بلکه تنها بدن انسان متلاشی میشود. اما اینکه روح امری مادی است و محل استقرار آن در مغز است،
همینطور تشبیه آن به رایانه و سیدیهای چندگرمی ناسازگار با ادله عقلی است. باید توجه داشت که نه تنها دلایل متعدد عقلی روح مجرد آدمی را ثابت
میکنند، بلکه آیات فراوان قرآنی نیز بر استقلال روح از بدن، و انتقال آن به عالم برزخ و نیز بر وجود پاداش و عذاب برزخی دلالت میکنند. نه تنها آیات،
که روایات فراوانی نیز وجود عالم برزخ و حالات انسان در آن عالم را ترسیم مینمایند و این همه خود حاکی از وجود روح مجرد و مستقل آدمی هستند
که تمام انسانیت و شخصیت انسان نیز به آن بستگی دارد. بنابراین، با توجه به براهین متعدد عقلی و نقلی، نمیتوان به بهانه تفسیر قرآن به وسیله علوم
روز، منکر وجود روح مجرد و استقلال آن گردید، و آیات روشن قرآنی مربوط به عالم برزخ را تأویل و توجیه نمود.
خلاصه ماشینی:
"در اینجا به بعضی از آیات مربوط به استقلال روح و عالم برزخ اشاره میشود: توفی انسان «و قالوا ءاذا ضللنا فی الارض ءانا لفی خلق جدید بل هم بلقاء ربهم کافرون قل یتوفاکم ملک الموت الذی وکل بکم ثم الی ربکم ترجعون» (سجده: 11-10) منکران معاد میگفتند: پس از مضمحل و متلاشی شدن بدن، اعاده آن امکان ندارد، ولی قرآن پاسخ آنها را داده است؛ میفرماید: بگو (نگران نباشید) فرشته مرگ شما را به طور کامل و تمام اخذ و قبض میکند.
مرحوم علامه در اینباره میفرماید: «سیاق آیات شریفه به اضافه آیاتی که موت و عالم پس از آن را توصیف میکنند مانند آیه شریفه "ولوتری اذا لظالمون فی غمرات الموت و الملائکة باسطوا ایدیهم اخرجوا انفسکم" و آیه شریفه "ان الذین توفاهم الملائکة ظالمی انفسهم قالوا فیم کنتم قالوا کنا مستضعفین فی الارض" و غیر این آیات، این مسأله را میرسانند که مراد از چنین روزی همان مرگ است که در عرف قرآن، "برزخ" نامیده میشود؛ چرا که آیات شریفه قاطعانه دلالت دارند که آنان پس از مرگ و قبل از قیامت، فرشتگان را رؤیت میکنند و طبع مخاصمه هم چنین است که منظور از یوم همین روز باشد که برای اولین بار فرشتگان را مشاهده مینمایند و نه روز قیامت؛ چرا که قبل از قیامت، اینان در مدت طولانی ملائکه را مشاهده کرده و توسط آنان عذاب الهی را چشیدهاند و این روشن است."