چکیده:
راهنمایی تحصیلی و شغلی بر این اصل استوار است که موفقیت در هر شغل با رشته تحصیلی مستتلزم سرخورداری از تواتاییها استعدادها، علایق و دیگر ویژگیهای شخصیتی مرتبط با آن رشته
تحصیلی با شغلی است. بنابراین، سنجش ویژگیهای شخص و کمک به او در شناخت قابلیتها و محدودیت هایش یکی از گامهای اساسی در فرآیند راهنمایی است.
نویسنده محترم در نخستین بخش این مقاله، ضمن بحث درباره اهمیت و لزوم استفاده از ابزارهای متغیر سنجش برای شناخت ویژگیهای مراجعان، انواع آزمونها، اهداف کاربردی و نقش آنها را در راهنمایی و مشاوره مورد بحث قرار داده و انواع آزمونهای روانی شامل آزمونهای شناختی (هوش, استعداد، پیشرفت تحصیلی)، آزمونهای علایق شغلی و تحصیلی، آزمونهای شخصیت (آزمونهای عینی و فرافکنی) و برخی از آزمونهای تشخصی را معرفی کرده است.
بخش بعدی مقاله، شامل موارد کاربردی آزمونهای روانی و نقش آنها در راهنمایی و مشاوره تحصیلی و شغلی و دیگر موقعیتهای مشاورهای است. نوسنده در این بخش، ویژگیهای اساسی آزمونهای روانی مانند روانی، پایانی و قابلیت اجرا راکه باید قبل از تصمیمگیری برای انتخاب و اجرای آنها درباره مراجعان مورد بررسی و ارزشیابی قرار گیرد، به اختصار مطرح کرده است و مقاله را با بحث درباره رعایت احتیاط های لازم در کاربرد آزمونها و تفسیر نتایج آنها و همچنین برخی از عواملی که ممکن است در فرآیند سنجش روانی موجب خطاهای اندازه گیری شوند و نتایج آزمونها را نامعبتر و تردیدآمیز نمایند، به پایان برده است. این مقاله را آقای دکترحسنپاشا شریفی عضو هیات علمی دانشگاه علامه اطباطبایی و مدیر ارزشیابی پژوهشکده تعلیم و تربیت جهت راهنمایی و مشاوره در اختیار فصلنامه قرار داده است که به این /وسیله از ایشان قدردانی میشود.
خلاصه ماشینی:
نویسندهء محترم در نخستین بخش این مقاله،ضمن بحث دربارهء اهمیت و لزوم استفاده از ابزارهای معتبر سنجش برای شناخت ویژگیهای مراجعان،انواع آزمونها،اهداف کاربردی و نقش آنها را در راهنمایی و مشاوره مورد بحث قرار داده و انواع آزمونهای روانی شامل آزمونهای شناختی(هوش،استعداد،پیشرفت تحصیلی)،آزمونهای علایق شغلی و تحصیلی،آزمونهای شخصیت(آزمونهای عینی و فرافکنی)و برخی از آزمونهای تشخیصی را معرفی کرده است.
نویسنده در این بخش،ویژگیهای اساسی آزمونهای روانی مانند روایی،پایایی و قابلیت اجرا را که باید قبل از تصمیمگیری برای انتخاب و اجرای آنها دربارهء مراجعان مورد بررسی و ارزشیابی قرار گیرد،به اختصار مطرح کرده است و سرانجام،مقاله را با بحث دربارهء رعایت احتیاطهای لازم در کاربرد آزمونها و تفسیر نتایج آنها و همچنین برخی از عواملی که ممکن است در فرآیند سنجش روانی موجب خطاهای اندازهگیری شوند و نتایج آزمونها را نامعتبر و تردیدآمیز نمایند،به پایان برده است.
مشاوران تحصیلی و روانشناسان بالینی برای راهنمایی مراجعان و درمانجویان و کمک کردن به آنها لازم است ویژگیهای شخصیتی آنان را مورد ارزشیابی قرار دهند.
فرم جدیدی از پرسشنامهء MMPI با عنوان MMP-2 تدوین و منتشر شده است که امروزه مشاوران و روانشناسان بالینی از آن بهعنوان یکی از آزمونهای معتبر برای سنجش ویژگیهای شخصیتی و تشخیص اختلالهای روانی استفاده میکنند32.
یکی از کاربردهای نابجای آزمونهای روانی این است که یک آزمون معتبر و روا برای مقاصدی سوای هدفهایی که برای دستیابی به آنها تدوین شده است،مورد استفاده قرار میگیرد.
Kline,Paul,1993,The Handbook of Psychological Testing,London and New York .