چکیده:
گرامیداشت اربعین سالار شهیدان حضرت حسین بن علی(ع) در میان شیعیان آن حضرت از
اهمیت و ارزش ویژهای برخوردار است. از دیدگاه بسیاری از صاحبنظران و مورخان شیعه و اهل سنت،
مبنای تاریخی چنین بزرگداشتی، ورود اهل بیت به کربلا در اولین اربعین حسینی (سال 61 هجری) و دفن
سرهای مطهر شهیدان بویژه سر مقدس امام حسین(ع) در کنار پیکرهای مطهر آنهاست.
جمعی اندک از مورخان و صاحبنظران نیز بر این عقیدهاند که نظریه یاد شده از اعتبار تاریخی لازم
برخوردار نیست، بلکه مبنای بزرگداشت این روز ورود جابر و عطیه به کربلاست.
مقاله حاضر در یک بررسی و تحلیل تاریخی، در مقام اثبات نظریه نخست است.
خلاصه ماشینی:
"(3) البته سید بن طاووس، میگوید شیخ طوسی معتقد است امام سجاد(ع) با اهل بیت(ع) در روز اربعین (بیستم صفر) وارد مدینه شدند (نه کربلا) و سید بن طاووس این نظر را بعید ______________________________ 1- شهید قاضی طباطبایی، تحقیق اربعین، ص341، چاپ دوم، به نقل از مناقب شهر آشوب، ج2، ص200 و نیز نقل شیخ طبرسی در اعلام الوری، ص250، جبیروت1399ق.
دلایل استبعاد از نظر او عبارتند از: 1- استجازه؛ 2- اقامت یک ماهه؛ 3- بعد مسافت؛ که به بررسی هر یک میپردازیم: 1- استجازه سید بن طاووس معتقد است مدت زمانی که برای رفتن قاصد ابن زیاد به شام، برای کسب تکلیف در باره اعلام پایان یافتن جنگ و انجام مأموریت محوله و کسب تکلیف از یزید در باره سرهای مطهر و اسیران، صرف شد با ورود اهل بیت در روز بیستم صفر به کربلا سازگار نیست.
آیا اگر جابر روز سیام شهادت امام حسین(ع) - دهم صفر - به زیارت میآمد و امام سجاد(ع) با اهل بیت و سرهای مطهر، روز چهلم - بیستم صفر - وارد کربلا میشدند، باز هم ثلاثین - دهم صفر - در مکتب تشیع، روز ممتاز و برجستهای معرفی شده و اربعین فراموش میشد؟ آیا اگر جابر روز دیگری - غیر از بیستم صفر - به کربلا میآمد و امام سجاد(ع) اصلا به کربلا نمیآمد - چنان که بعضی معتقدند - باز هم همان روزی که جابر به کربلا آمده بود - ثلاثین یا خمسین - در مکتب و مذهب تشیع به عنوان یک سنت مؤکد ثبت میشد؟ و آیا در برابر اعتراض غیر شیعیان پاسخ و توجیه قابل پذیرش و منطقی داشتیم؟ ثالثا: آمدن جابر به کربلا در روز اربعین (جدا از دیدار با اهل بیت) توسط کسی قبل از سید بن طاووس نقل نشده است و تنها اسفرائنی که قبل از سید میزیست (متوفای 406ق."