چکیده:
رفتارهای جمعی چیست؟چگونه بروز میکند؟آیا همهء رفتارهای جمعی با منافع حکومتی در تضادند؟آشوب،هراس اجتماعی و تشنجات به رفتاری اطلاق میشود که از گروهی از مردم سر میزند که اغلب خرابکارانه و خشونتآمیز است؛اما به نظر بعضی صاحبنظران این اعمال صرفنظر از اختلال موقتی که در نظم عمومی ایجاد میکنند تعارض چندانی با منافع سیاسی و حکومتی ندارند. روانشناسان برای تبیین رفتارهای جمعی اعتراضآمیز از چند نظریه بهره میجویند.مهمترین آن نظریهها عبارتند از نظریه «جماعت متمرکز»گوستا و لوبن،نظریه«روان تحلیلگری»فروید. نظریه«محرومیت نسبی»تد رابرتگر و دیدگاه«روانشناسی اجتماعی»که هریک از این دیدگاهها رفتارهای جمعی را مورد مداقه و امعان نظر قرار میدهند. در این مقاله تمامی دیدگاههایی که مورد بحث قرار میگیرند، کنشهای جمعی را یک واکنش هیجانی و اغلب خشن و مخرب تلقی میکنند که از گروهی از آدمیان سر میزند.به نظر تعدادی از صاحبنظران بعضی از این کنشهای جمعی اعتراضآمیز،خردورزانه و از روی آگاهی است که برخی از شهروندان برای تحقق اهداف خویش از آن بهره میگیرند و آنان نیز از آثار تخریبی اینگونه کنش ها غافل نیستند.
خلاصه ماشینی:
"نظریههای تحلیل روانشناختی رفتارهای جمعی اعتراضآمیز محمد حسین الیاسی چکیده رفتارهای جمعی چیست؟چگونه بروز میکند؟آیا همهء رفتارهای جمعی با منافع حکومتی در تضادند؟آشوب،هراس اجتماعی و تشنجات به رفتاری اطلاق میشود که از گروهی از مردم سر میزند که اغلب خرابکارانه و خشونتآمیز است؛اما به نظر بعضی صاحبنظران این اعمال صرفنظر از اختلال موقتی که در نظم عمومی ایجاد میکنند تعارض چندانی با منافع سیاسی و حکومتی ندارند.
به نظر تعدادی از صاحبنظران بعضی از این کنشهای جمعی اعتراضآمیز،خردورزانه و از روی آگاهی است که برخی از شهروندان برای تحقق اهداف خویش از آن بهره میگیرند و آنان نیز از آثار تخریبی اینگونه کنش ها غافل نیستند.
به همین سبب،نتیجه (1)- Berkowitz گرفت که اعتراض و پرخاشگری بهعنوان واکنش در برابر ناکامی تا یک نقطه با شمار ناکامیها رو به فزونی مینهد؛اما پس از آنرو به کاهش میگذارد(این یافته با نظریه محرومیت نسبی گر همخوانی کامل دارد، چه او نیز تأکید میکرد که آنچه موجب بروز کنشهای جمعی اعتراضآمیز میشود،محرومیت و ناکامی مطلق نیست بلکه ناکامی و محرومیت نسبی است).
مثلا گفته شده است که دلیل عمدهء شدت یافتن کنشهای افراد در جمع،پدیدهای است به نام«تسهیل اجتماعی»،گرچه این اصل را اولین بار نرمن تریپلت1برای تبیین کنشهای رقابتآمیز غیر پرخاشگرانه مورد استفاده قرار داده است9،اما امروزه از آن برای تبیین کنشهای جمعی اعتراضآمیز نیز استفاده میشود.
تایلور و دیگران در تبیین این اصل،مدلی به (1)- Norman tripleet شرح زیر ارائه دادهاند: تصویر 1:تسهیل اجتماعی(تشدید کنشهای افراد در گروه) (به تصویر صفحه مراجعه شود) به باور تایلور و دیگران حضور در جمع و دیگران را ناظر و تماشاچی رفتار خود دیدن،هریک از کنش گران را برای بروز کنشهای جمعی شدیدتر برمیانگیزد."