چکیده:
رفتار جمعی محور اساسی جامعهشناسی سیاسی معاصر است و یکی از پدیدههای اجتماعی است که از دیرباز نظامهای سیاسی را به چالش طلبیده است.این مقاله به بررسی عوامل مؤثر بر گرایش دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد شیراز به رفتار جمعی میپردازد.در تبیین رفتار جمعی از چارچوب نظری نیل اسملسر استفاده شده است و از منظر رهیافت ساختی کارکردی رفتار جمعی و سازههای مؤثر بر آن شناسایی و شاخص سازی شده است.نتایج این تحقیق که از یک نمونه 410 نفری به صورت نمونهگیری تصادفی طبقهای و با استفاده از تکنیک محاسبه حجم نمونه کوکران از جامعه آماری 9326 نفری انتخاب شدهاند،نشان میدهد که متغیرهای سن،سطح تحصیلات والدین،میزان استفاده از تلویزیون،رایانه،اینترنت،ماهواره،جنسیت،وضعیت تأهل،وضعیت اشتغال،وضعیت سکونت،خاستگاه اجتماعی و قومیت دانشجویان با میزان تمایل آنان به رفتار جمعی رابطه معنیدار دارند.تحلیل رگرسیون چند متغیره نشان میدهد که میزان استفاده از اینترنت،جنسیت و میزان تماشای تلویزیون به عنوان مهمترین متغیر ظاهر شدهاند که در مجموع توانستهاند 15/1 درصد از تغییرات متغیر وابسته را تبیین نمایند.به طور کلی یافتههای تحقیق نشان میدهد که میزان استفاده از اینترنت قویترین رابطه مثبت را با تمایل به رفتار جمعی دارد و پس از آن میزان استفاده از تلویزیون و سن،رابطه معکوس با رفتار جمعی دارند.
خلاصه ماشینی:
"نتایج این تحقیق که از یک نمونه 014 نفری به صورت نمونهگیری تصادفی طبقهای و با استفاده از تکنیک محاسبه حجم نمونه کوکران از جامعه آماری 6239 نفری انتخاب شدهاند،نشان میدهد که متغیرهای سن،سطح تحصیلات والدین،میزان استفاده از تلویزیون،رایانه،اینترنت،ماهواره،جنسیت،وضعیت تأهل،وضعیت اشتغال،وضعیت سکونت،خاستگاه اجتماعی و قومیت دانشجویان با میزان تمایل آنان به رفتار جمعی رابطه معنیدار دارند.
با توجه به این که مجموعا 63 گویه برای سنجش میزان تمایل پاسخگویان به رفتار جمعی در نظر گرفته شده بود نمرهء پاسخگویان از 39 تا 561 در نوسان بوده است.
یافتههای تحقیق بیانگر این است که به جز عامل«بسیج مشارکتکنندگان برای کنش»و«عوامل تسریع کننده»که میانگین نمرهء آنها در حد متوسط است،میانگین نمرهء چهار عامل دیگر در حد بالایی قرار دارد بر اساس یافتههای تحقیق،میانگین نمرهء پاسخگویان در مورد عوامل شش گانه که از طریق آزمون اندازهگیری مکرر و آزمون t با تصحیح بونفرونی به دست آمده،نشان میدهد که فشار ساختاری با میانگین نمره 4/1 در بالاترین سطح نسبت به سایر عوامل قرار دارد و پس از آن به ترتیب شرایط مساعد ساختاری با میانگین نمره 3/29،عملکرد کنترل اجتماعی 3/28،رشد عقاید تعمیم یافته 3/87،عوامل تسریع کننده 3/83 و بسیج مشارکتکنندگان برای کنش با میانگین نمره 2/56 در سطوح بعدی قرار دارند.
در یک جمعبندی کلی از نتایج تحقیق میتوان گفت که وجود عوامل تعیین کننده رفتار جمعی خصوصا فشار ساختاری در جامعه با پتانسیل بالا نگران کننده است که این امر میتواند برای وضعیت ثبات و تعادل جامعه هشدار دهنده و خطرناک باشد."