چکیده:
بیمهشدگان سازمان تأمین اجتماعی تافتهای جدابافته از بقیهء جامعه نیستند،هرچند که این تور ایمنی باعث شده هیچیک زیر خط مطلق فقر قرار نگیرند.اما چند دهک آنها در بازار رسمی مسکن در مناطق کلان شهری ایران راهی برای دستیابی به مسکن مناسب نمییابند،ازاینرو،راه تأمین مسکن بیمهشدگان از مسیر اصلاح کل نظام برنامهریزی مسکن میگذرد.از سوی دیگر با اینکه سازمان تأمین اجتماعی هیچگونه تعهد قانونی برای تأمین مسکن بیمهشدگان خود ندارد،باتوجهبه انتظار عمومی و ذخایر مالی عظیم خود نتوانسته و نخواسته است تنها نقش ناظر را داشته باشد. راههای انتخابیاش به بنبست رسیده یا برای اکثریت نیازمندان قابل عبور نبوده است. در این مقاله با الهام از آخرین اصلاحات صورتگرفته در جهان در نظامهای تأمین اجتماعی از طریق گشودن حسابهای شخصی نشان داده میشود که با بهرهگیری از ذخایر بازنشستگی بیمهشدگان ایران،امکان تأمین مسکن مناسب برای آنها با مشارکت خودشان فراهم میآید.البته اگر اصلاحات لازم در نظام برنامهریزی مسکن صورت پذیرد،این به معنای تدوین سیاست اجتماعی تأمین مسکن است که در آن نظامهای برنامهریزی مسکن و تأمین اجتماعی به یکدیگر پیوند میخورند.
خلاصه ماشینی:
"به نظر میرسد در این مذاکرات،وزارت مسکن و شهرسازی خواستار اخذ اعتبارات و ذخایر مالی و بهکارگیری آنها در پروژههای خود چون استیجار و صندوق مسکن کارگران(از طریق شرکت سرمایهگذاری ساختمان ایران)بوده است،و این سازوکار نمیتوانسته برای سازمان تأمین اجتماعی چه از لحاظ بازگشت سرمایه و چه بهرهمندی گروههای هدف قانعکننده باشد.
اما پس از مدتی به دلیل هزینههای هنگفت این اقدام،ناکافی بودن تولید و در نتیجه امتیاز ویژه برای برخی از آنها،راهبرد دخالت دولت در تأمین اجتماعی مسکن گروههای هدف به «توانمندسازی»2آنها با ایجاد نظامهای مالی و فنی لازم(با یارانههای دولت)برای تولید مسکن با مشارکت کمدرامدها در چارچوب نظام متعارف بخش مسکن انجامیده است.
بدین ترتیب میتوان گفت شرایط بیرونی از لحاظ برنامهها و بازار مسکن برای فعالیت مؤثر سازمان تأمین اجتماعی در زمینهء مسکن فراهم نیست و در بخش مسکن تحولاتی لازم باید صورت گیرد که در چارچوب برنامهء چهارم توسعه نیز پیشبینی شده است.
ارائهء یارانه به گروههای کمدرامد،بویژه تعاونیهای مسکن کارگری و سازندگان مسکن ارزانقیمت کارگری بویژه از طریق عرضهء زمین ارزان به آنها باید در نظر داشت بدون این اقدامات بویژه در مورد زمین،راهبردهای پیشگفته برای سازمان تأمین اجتماعی نهتنها کارگشای مشکل مسکن بیمهشدگان نخواهد بود،بلکه موجب جهش بهای مسکن و بدتر شدن شرایط خواهد شد.
بدین ترتیب گروههای کمدرامد بیمهای نیز با مشارکت در این نظام(علاوه بر شیوهء مشارکتی اندوختهء شخصی با سازمان تأمین اجتماعی)میتوانند از وام رهنی ارزان برای تأمین مسکن خود بهره گیرند."