چکیده:
در حدیث است که رسول خدا 9 فمرودهاند:«ان ان الله خلق آدم علی صورته» یعنی خدای آدمیان را برصورت خود آفریده است. این حدیث که مشهور به حدیث صورت است از دیرباز محل اختلاف اهل نظر گردیده و هرکس فراخور فهم و بینش و ظرفیت خود درباره آن اظهار نظر کرده است،برخی با ظاهربینی با استناد به این حدیث و مانند آن در ورطه تشبیه گرفتار آمدهم و به کافران پیوستهاند،گروهی نیز با پای چوبین در این وادی گام نهادهاند و کمتر از ظاهربینان نبودهاند و چون درک معنی ننمودهاند ریشه حدیث را به تیشه تکذیب برکندهاند آنرا برگفته از تورات و در زمرهء اسرائیلیات دانستهاند،و اهل تأویل را که با بال عرفان در این وادی به پرواز آمدهاند به تیر کوتهبینی مورد حمله قرا ردادهاند.این مقاهل ضمن بررسی صحت صدور این حدیث از پیامبر اکرم 9 دیدگاههای فوق را مطرح نموده و ضمن بررسی مفردات حدیث مذکور براثبات اندیشه اهل تأویل همت گماشته است و آدم یرا که خلیفه خدا و وجه الله و دارای فطرت الهی و دارای صورتی الهی و یا برخوردار از صفات خداوندی میداند.
خلاصه ماشینی:
پرتو حسن در ازل پرتو حسنت ز تجلی دم زد عشق پیدا شد و آتش به همه عالم زد جلوهای کرد که بیند به جهان صورت خویش خیمه در آب و گل مزرعه عالم زد (حفاظ) در کتابهای معتبر فریقین از سید الکونین و پیشوای ثقلین اشرف برگزیدگان خدا محمد مصطفی صلّی اللّه علیه و اله روایت کردهاند که آن حضرت در شأن و منزلت آدمیان فرمودهاند:«انّ اللّه تعالی خلق آدم علی صورته»(این حدیث با اختلاف ناچیز در الفاظ در کتابهای ذیل روایت شده است:-اصول کافی ج 1 ص 001،431-بحار الانوار ج 4 ص 11،21،31-توحید صدوق ص 301،251-کنز العمال ج 1 ص 302-احتجاج طبرسی ج 2 ص 271-تفسیر القرآن الکریم صدر المتألهین ج 2 ص 532-مسند احمد ج 2 ص 432،442،152،915-صحیح بخاری ج 4 ص 65-صحیح مسلم ج 8 ص 23،941-کنوز الحقایق ص 451-الجامع الصغیر ج 2 ص 5-کشف الخفاء ج 1 ص 973- مسند حمیدی ج 2 ص 674-فتح الباری ج 11 ص 3-احیاء علوم الدین الغزالی ج 4 ص 32-فتوحات مکیه/ تحقیق عثمان یحیی ج 1 ص 87.