چکیده:
از شمار مهمترین مسائلی که در حوزهی عمومی و مدیریتی جامعه در جهان امروزی مطرح است،و این اهمیت پس از تجربهی حکومت دینی در ایران و عرضهی الگوی مردمسالاری دینی از سوی آن،بیشتر شده است،همانا مردمسالاری یا دموکراسی میباشد.طبعا مردمسالاری،به ویژه همچون روش در نظامهای فکری-اعتقادی قبض و بسطهایی یافته و خواهد یافت، و اندیشمندان دینی و حتی غیردینی نیز تلاش دارند تا با استفاده از منابع و مفاهیم دینی،مانند بیعت،شوری و به این پرسشها پاسخ دهند.
در این نوشتار نیز نسبت میان مردمسالاری،بیعت و ولایت دنبال شده است. برای این مهم،نخست مدیریت مردم سالارانهی جامعه و مراحل و سازوکارهایش بازگو شده است.سپس بیعت از حیث شکل و محتوا و نیز ساحات سختافزاری و نرمافزاری آن کالبد شکافی و تحلیل گردیده و به این نتیجه میانجامد که مراحل و سازوکارهای مدیریت مردم سالارانه در بیعت حضور داشته و بیعت با همان سازوکارها عمل مینماید.از اینروی بیعت،سازوکار مردمسالارانهی ولایت نبوی،به مثابه حاکم سیاسی و مدیر جامعه میباشد،و ولایت همچون شأن حکومتی-سیاسی پیامبر در ساحت اجتماع و سیاست چهار مرحله و سازوکار یاد شده در ادارهی مردم سالارانهی جامعه را در برداشته و با آن روش به صورت و سیرت اجرایی و عملیاتی در میآید.
خلاصه ماشینی:
"برای این مهم،نخست مدیریت مردم سالارانهی جامعه و مراحل و سازوکارهایش بازگو شده است.
ولایت پیامبر صلی الله علیه و اله در ساحت حکومت و مدیریت جامعه از راه و روش بیعت،
فرایند:پیامبر اسلام صلی الله علیه و اله پس از آنکه پیام و برنامههای خویش را معرفی نمود،
حضرت صلی الله علیه و اله نیز وارد این مرحله میشود،و مجموعهی عملیات زیر را آغاز میکند:1)ایده و اندیشه
پیامبر صلی الله علیه و اله پس از آنکه پیام خویش را به مردم اعلام کرد،از آنها خواست
همانطوری که پیش از این آمد،پیامبر صلی الله علیه و اله در جریان بیعت میفرماید«لا
روانهی بیعت عقبهی اولی،پس از آنکه مردم پراکنده میشدند،پیامبر صلی الله علیه و اله مصعب بن عمیر را به سوی آنها فرستاد و امر فرمود که بر آنها قرآن بخواند و
واقعیتی که پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و اله به درستی آن را بیان نموده است.
مهمتر از همه تصویری است که پیامبر صلی الله علیه و اله از بیعت عرضه
مدیریتی پیامبر صلی الله علیه و اله و ساماندهی دروندادها در دولت نبوی بازتاب روشن دارد،
فلسفهی وجودی بیعت در زمان پیامبر اکرم صلی الله علیه و اله،بیانگر این واقعیت است که
این ترتیب رابطه و تعامل پیوسته میان مردم و رهبری جامعه و نیز مشارکت آنها
در رفتار و کردارهای حکومتی پیامبر صلی الله علیه و اله این واقعیات و عملیات به گونهای
پیامبر صلی الله علیه و اله،در ساحت اجتماع و سیاست به وسیلهی بیعت چهار سازوکار یاد شده"