چکیده:
از زمان شروع برنامهریزی شهری به سبک جدید در میانه قرن نوزدهم میلادی،طرح نیز موضوع مورد توجه آن بوده است.بعد از جنگ جهانی دوم بخت وابقال طرح نیز فروکش کرد و طرحها و برنامهری جامع مورد انتقاد شدید قرار گرفتند.به رغم دفاعهای فصیح و مناسبی که از طرح میشد،عمل و نظریه به سمت فرایند رفتند. به برنامهریزان شهری توصیه شد که به جای نگرش جامع،نگاهی معتدلتر به مسائل داشته باشند. نظریهپردزان در ابتدا بر تصمیم و سپس بر گفتوگو و اقدام ارتباطی تأکید کردند.این وضعیت بهطور تناقضآمیزی در کنار این واقعیت قرار گرفت که بسیاری از پیشرفتها در سالهای اخیر نتیجه طرحها بوده است. چرا تاکنون بر روی این نگرش تحقیق نشده است؟ چرا نظریه برنامهریزی معاصر معمولا درباره طرح ساکت مانده است؟چرا خود برنامهریزان به نفع تصمیمگیریهای سریعتر،برخورد محافظهکارانهای با طرحهای عمومی دارند و از آن فرار میکنند؟این مقاله،برنامهریزی طرح محور و بدون محوریت طرح را با نگاه به ابعاد نظری و عملی و چشمانداز تاریخی آنها با یکدیگر مقایسه میکند.
خلاصه ماشینی:
"اولین طرح جامع شهری که ادعا داشت به مسائل مورد توجه برنامهریزان معاصر-از قبیل مسکن،محیط زیست،ترافیک،شرایط اجتماعی و بهداشتی،طراحی شهری،تراکم،زیرساختها جز اینها-میپردازد،به وسیله یک مهندس عمران به نام"ایدفونس سردا"11برای بارسلونا در سال 9581 میلادی ارائه شد.
برنامهریزی و سیاست عمومی به"بخشی شدن"دچار شده بود (Wildavsky) در این مرحله،تکنیسینها ماکتهای بزرگ مقیاس را رواج دادند که با منطق ابزاری و تئوری عمومی سیستمها همخوانی داشت و استقرار برنامههای ملی بزرگ در مقیاس به وسیله مؤسسات ملی جدید را مرسوم کرد.
اما چرا اخیرا چیز زیادی در مورد این مزیت طرح نوشته نشده است؟(بهعنوان استثنا،- (Black 1997 با این همه تصاویر در برنامهریزی به طرحها محدود نمیشوند و خلق آنها منحصر به کار برنامهریزی نیست یکی از برانگیزانندهترین تصاویری که در حرفه ما شکل گرفته"لبه شهر"52است .
آیا طراحان به این دلیل از ترسیم خطوط میترسند که از برخورد اجتناب کنند؟یا میترسند که نهایتا طرحها و پهنهبندیها،اعتباری را در زمینهء مکان صحیح در حیطه شهر برایشان ایجاد کند؟ آیا برنامهریزی نیاز به طرح دارد؛یا میتواند بدون طرح،بدون پرسش و بیحفاظ باشد؟اگر حالت دوم صحیح است، چرا متخصصان را" ning "ننامیم و واژهء" plan "را به کلی فراموش نکنیم؟برنامهریزان[طرحریزان]شهری به شهر زندگی میبخشند و قرنهاست که از طرح بهره میگیرند.
تنوع در ابزارهای مورد استفاده برنامهریزان در سالهای اخیر،این حرفه را غنیتر کرده است؛اما برای دستیابی به حداکثر کارایی و استفاده از پایههای قانونی مطلوب،لازم است این ابزارها با طرح عمومی نیز ارتباط برقرار کنند."