چکیده:
اهتمام نوشتار حاضر بررسی نشانه شناسی(Semiotics) از دیدگاه پرس است. نشانه شناسی پرس نظریه ای چند بعدی است که در زمینه مسائل معرفت شناسی، فلسفه ذهن، فلسفه زبان و متافیزیک کارآمد است. در نظر پرس اندیشه، خود، نشانه محسوب می شود و با تفسیری که از اندیشه و یا تصور دیگر به دست می آید، معنادار می شود. از نظر پرس هر نشانه دارای نسبتی سه گانه است که شامل خود نشانه (sign) مدلولش (opject) و تفسیر کننده (interprtant) است. بر همین اساس، پرس، سه تقسیم بندی از نشانه ارائه داد که نظام پایه ای سه مقوله ای هستی شناختی او را نشان می دهد. او به ترتیب این سه مقوله را اولیت (firstness)، ثانویت (Secondness) و ثالثیت (Thirdness) نامید.
خلاصه ماشینی:
(2) نکته قابل تأمل در نشانهشناسی پرس این است که برای او اندیشهها هم نشانه هستند؛ بنابراین اگر بخواهیم اندیشهها را بفهمیم باید آنها را تفسیر کنیم.
به بیان دیگر چون در نظر او افکار و اندیشهها نیز نشانه هستند؛ بنابراین، برای این که بتوانیم از فکر و اندیشهای استفاده کنیم، باید اندیشهای داشته باشیم که آن اندیشه را تفسیر کند.
پرس میگوید، ما هم همچون کودک برای ساختن اندیشههایمان بطور ناآگاهانه از ابداکسیون استفاده میکنیم، مفهوم سازی میکنیم و همه مفاهیم بر اساس ابداکسیون که ارتباطی است، بین اندیشه هایی که بدان آگاهیم و اندیشهها یا نشانههای دیگری که در ذهنمان هست، ولی بدانها آگاهی نداریم، ساخته میشود و از ارتباط بین این اندیشهها و یا نشانهها، اندیشه جدید، معنای خود را پیدا میکند.
اما آنچه را که پرس نشانه مینامد عبارت است از: هر چیزی که چیز دیگری را، یعنی تفسیر کنندهاش را (Interpretant) تعیین کند تا به شیءای دلالت کند که خود به همان گونه به آن، یعنی به مدلولش (Object) دلالت کند، تفسیر کننده به نوبه خود یک نشانه میشود و این سلسله تا بینهایت ادامه مییابد.
اولیت، ثانویت و ثالثیت پیشتر گفتیم که از نظر پرس هر نشانه نسبتی سه گانی دارد که شامل خود نشانه، شیء و تفسیر کنندهاش (interpretant) است.
بر اساس ویژگی سه گانی ارتباط نشانهای، پرس سه تقسیمبندی از نشانه ارائه داد که مبتنی بود بر: 1) ویژگی خود نشانه، 2) رابطه نشانه و مدلولش و 3) نحوهای که در آن تفسیر کننده، نشانه را به عنوان نشانهای دیگر نشان میدهد.