چکیده:
بخشی از کمالات و سجایای زینب کبری(س)در بلاغت و فصاحت سخن او قرار دارد هدف ا ز آن،روشنی و همه فهمی سخن، سلاست در آن،انتخاب لفظ و معنای درست است.سخن زینب نثری است چون نظم؛برای شنوندگان مفهوم است و برای نکته سنجان در مرحلهء عالی ارزش؛از نظر تألیف و ترکیب کلام بسیار فنی و ادبی و از نظر ظاهری بسیار ساده است و در عین حال،توان ابداع شبیه آن بسیار سخت است.او فصیحه و بلیغه است و نمونه سخنان موجود او بهترین گواه بر این مدعاست. سخنان او شورانگیز،در نهایت فصاحت و بلاغت،با احاطه به آیات قرآن و با نگاه ژرف به حقایق دینی بود و از نظر برهان و استدلال، همگان را حیرتزده کرد.آثار بعدی این سخنان بیداری مردم غفلتزده و هوشیار کردن جامعهء خفقان زده بود.
خلاصه ماشینی:
"اگر امام حسین علیه السلام پس از نوشیدن شهد شهادت،نمیتوانست علی الظاهر عهدهدار رهبری نهضت خود باشد تا آن را به سرمنزل مقوصد برساند،زینب قسمتهای مهمی از پرورش عاشورا را به عهده داشته است.
اگر امام حسین علیه السلام پس از نوشیدن شهد شهادت،نمیتوانست علی الظاهر عهدهدار رهبری نهضت خود باشد تا آن را به سر منزل مقصود برساند،زینب کبری(س)این مهم را عهدهدار شد و بیجهت نیست که ملقب به لقب«شریکة الحسین»گردید.
جاحظ که خود ادیبی در میان عرب است و در این رشته کمنظیر،از خزیمهء اسدی روایت میکند:پس از شهادت حسین علیه السلام وارد کوفه شدم که همزمان با ورود اسیران اهل بیت در کوفه و زمان ایراد خطبه توسط زینب بود.
(3:ج 33،ص 191) پیش از فاطمه علیها السلام زنان بسیاری بودهاند که در مناسبتهایی سخنرانیهایی داشته یا خطبههایی ایراد کرده بودند؛ولی داوری تاریخ این است که به جز فاطمه علیها السلام دختر پیامبر صلی الله علیه و آله زنی را چون زینب سراغ نداریم که در این درجه از فصاحت و بلاغت سخن گفته باشد.
(21:ص 414) در اینجا یادآور میشویم که در خطبهء ایراد شده از سوی حضرت زینب(س)در کوفه،به آیات بسیاری از قرآن اشاره شده و این خود یکی از امتیازات و برازندگیهای این خطبه و حاکی از علو مقام و رفعت شأن ایراد کنندهء این خطابهء بسیار جالب است و انسان متحیر میماند که این بانوی داغدار چقدر بر آیات کریمهء قرآن،تسلط داشته است که بدون سابقه،شروع به سخنرانی کرده و در عین حال،آیات متعددی از قرآن را در خطبهء خود به کار برده و از آنها استفاده و اقتباس نموده است."