چکیده:
اندکی پس از شبیهسازی نخستین حیوان پستاندار در سال 1997،امکان شبیهسازی انسان نیز مطرح شد.شبیهسازی انسان را از منظر هدف به دو نوع مولد و درمانی با اهداف تولید انسان و به دست آوردن سلولهای بنیادی جنینی برای امور درمانی تقسیم میکنند.فراهم شدن چنین امکانی،امید حل مشکلاتی نظیر ناباروری و مشکل رد پیوند اعضاء را به همراه خود آورد؛اما از آنجا که همه آثار چنین پیشرفت علمی قابل پیشبینی نیست و احتمال برخی سوء استفادهها از آن میرود،مسایلی همچون تاثیرات نامطلوب بر خانواده و خدشهدار شدن کرامت انسانی را هم در پی داشته است.اینگونه مسایل موجب در گرفتن بحثهای فراوان درباره شبیهسازی انسان شد.درحالیکه مدافعان شبیهسازی انسان به اثر مثبت این پیشرفت بزرگر زندگیبشر به ویژه در امر باروری و درمان بیماریهای مختلف استناد میکنند،مخالفان آن مسائلی از قبیل نقض کرامت انسان،نقض استقلال و آزادی فرد و درهم ریختگی نسبت خانوادهها را پیش میکشند.مقاله حاضر به بررسی دلایل مخالفان و هواداران شبیهسازی انسان به خصوص از دیدگاه حقوق بشر و حقوق بین الملل میپردازد.
خلاصه ماشینی:
"10) اینان در راستای اثبات ادعای خود، اشاره به وجود چنین کرامتی در برخی اسناد میکنند که از جمله آنها اعلامیه یونسکو بدین مضمون است که: «هیچگونه تحقیقی در خصوص ژنوم انسان یا کاربردهای آن،بهطور خاص در زمینه زیستشناسی،ژنتیک و پزشکی،نباید بر احترام به حقوق بشر،آزادیهای بنیادین و کرامت انسانی افراد و یا گروهی از افراد غالب شود» Universal Declaration on the Human Genome) (and Human Rightsṣ1997ṣArt. 10 به هر روی،معتقدان به مغایرت شبیهسازی مولد انسان با کرامت فردی و جمعی بشر خواهان اعمال ممنوعیت و محدودیتهای ضروری در عرصه جهانی توسط مراجع بین المللی شدهاند؛تا از این طریق از سوء استفاههای احتمالی که منجر به نقض کرامت بشر خواهد شد به بهترین نحو جلوگیری شود.
در حقیقت در مواردی که همسر قادر به تولید تخمک نیست اما میتواند متحمل بارداری شود ممکن است زوجها ترجیح بدهند که از DNA شخصی ثالثی به عنوان منبع کلون استفاده نمایند که در این صورت فرآیند اهدای تخمک هم،باید در زن دیگری برای فراهم کردن تخمکهای مورد نیاز آغاز شود.
به عنوان نتیجه پس از شرح و بیان دیدگاههای مدافعان و مخالفان شبیهسازی مولد انسان،به نظر میآید که حتی اگر شبیهسازی انسان در چارچوب آزادی تولید مثل یک امر نامطلوب شناخته نشود، زیانها و پیامدهای سوء اجتماعی و اخلاقی ناشی از این پدیده از جمله مواردی که مخالفان به آن استناد کردهاند-از قبیل نقض کرامت و استقلال انسان یا برهم خوردن نظام خانواده و ایجاد اختلال در وضعیت قرابت و نسب کلونها-تا آن حد گسترده،فراگیر و جبران ناشدنی خواهند بود که مانع از امکان مجاز شمردن چنین عملی میشود."