چکیده:
این مقاله با استفاده از روش خود توضیح با وقفه های توزیعی (ARDL) برای تحلیل هم تجمعی به بررسی تاثیر تکانه های پیش بیتی شده و نشده در نرخ ارز رسمی بر اضافه قیمت نرخ ارز بازار سیاه در ایران در دوره 1358:4 – 1380:1 می پردازد. به این منظور یک الگوی دو مرحله ای برای بررسی رفتار اضافه قیمت بازار سیاه ارز ساخته می شود. در مرحله اول، یک معادله پیش بینی نرخ ارز رسمی براورد و ازمقادیر تخمین زده شده آن به عنوان تکانه های پیش بینی شده و از پسماندهای حاصل از معادله به عنوان تکانه های پیش بینی نشده استفاده می شود. در مرحله دوم، متغیر اضافه قیمت ارز بازار سیاه بر روی دو متغیر تکانه های پیش بینی شده ونشده رگرس شده و بر اساس آن، روابط بلند مدت استخراج می شود. نتایج نشان می دهد که تغییرات پیش بینی شده نرخ ارزرسمی و تکانه های پیش بینی نشده هر دو بر اضافه قیمت بازار سیاه تاثیر منفی ارز داشته اند. البته، تاثیر تکانه پیش بینی نشده در نرخ ارز رسمی به نسبت تکانه های پیش بینی شده بیشتر بوده است. پس از اعمال سیاست یکسان سازی نرخ ارز بین سال های 1372 تا 1374، عرض از مبدا الگوی اضافه قیمت بازار سیاه ارز کاهش و شیب آن افزایش یافته است. بنابراین، اعمال این سیاست باعث ایجاد تغییر ساختاری در الگو طی این سالها شده است. نتایج نشان می دهد که پس از به کارگیری این سیاست افزایش از قبل پیش بینی شده در نرخ ارز رسمی تاثیر مثبت معناداری بر اضافه قیمت ارز بازار سیاه داشته است. در پایان، آزمونهای هم تجمعی بر روی الگوها انجام شده است. نتایج حاکی از وجود روابط تعادلی بلندمدت بین متغیرها است.
Using an Autoregressive Distributed Lag approach & cointegration analysis، this paper examines the impacts of anticipated and unanticipated shocks to official exchange rate on black market exchange rate premium in Iran for the period 1980:1 – 2001:1. Following Barro (1977)، Hoffman et al. (1984) and Pozo and Wheeler (1999) a two-stage model is developed to study the long-run movement of black market premium. In the first stage، we construct a forecasting equation for the official exchange rate. The predicted values of official exchange rate obtained from this equation are used to measure the anticipated shocks. The residuals of the estimated forecasting model are used as a measure of unanticipated shock to official exchange rate. In the second stage، we regress the black market premium on anticipated and unanticipated shocks derived in the previous stage. The results indicate that both anticipated and unanticipated shocks to official exchange rate have a significant negative impact on the black market premium in Iran. It is found that an unanticipated increase in the official exchange rate has a greater impact on the black market premium than the anticipated one. Using dummy variable technique to study the possibility of structural break in the premium movement، the paper finds that the policy of exchange rate unification of 1993 has changed the intercept and the slope of the premium equation. This means that this policy has caused a structural change in the premium movement. More specifically، the intercept has decreased and the slope has increased dramatically after the unification. Indeed، the anticipated devaluation of official exchange rate has had a positive impact on the black market premium between 1993 and 1995. Finally، the cointegration tests verify the existence of a long-run equilibrium relationship among variables.
خلاصه ماشینی:
"نتایج نشان میدهد که پس از به کارگیری این سیاست افزایش از قبل پیشبینی شده در نرخ ارز رسمی تأثیرمثبت معناداری بر اضافه قیمت ارز بازار سیاه داشته است.
(به تصویر صفحه مراجعه شود)چنانکه در قسمت بعد توضیح داده خواهد شد،باوجود اینکه در ایران الگوهای گوناگونی برای تعییننرخ ارز بازار سیاه با استفاده از روشهای مختلف و در قالب الگوهای تکمعادلهای و چندمعادلهایطراحی و برآورد شده اما،بررسی رفتار اضافه قیمت ارز در بازار سیاه در عکسالعمل به تکانهها کمتربه عنوان یک موضوع مستقل مورد توجه قرار گرفته است.
پس از تعیین وقفههای بهینه متغیرهای موجود در الگوی(1)،با استفاده از معیارهای مختلف مانندشوارز-بیزین،آکائیک و حنان-کوئین،الگوی فوق برآورد و بر آن مبنا الگوی بلندمدت زیر استخراجمیشود: (2)(به تصویر صفحه مراجعه شود)چنانکه اشاره شد؛در مرحله دوم،از مقادیر تخمینزده شده نرخ ارز رسمی از این الگو به عنوانتکانههای پیشبینی شده و از برآورد پسماندها به عنوان تکانههای پیشبینی نشده در نرخ ارز رسمیاستفاده خواهد شد.
بر این اساس،الگویخود توضیحبرداری با وقفههای توزیعی (ARDL) زیر برای بررسی تأثیر انتظارات قابل پیشبینی وتکانههای غیر قابل پیشبینی بر اضافه قیمت بازار سیاه ارز در ایران استفاده خواهد شد: (3)(به تصویر صفحه مراجعه شود)که در آن، p اضافه قیمت بازار سیاه است که براساس تعریف دورنبوش(1983)و پوزو-ویلر(1999)محاسبه شده است.
قبل از انجام این مراحل با توجه به نتایج آزمون علت در قسمت قبل(که بر مبنای آن نرخ ارز بازارسیاه علت گرنجری نرخ ارز رسمی نیست)،نرخ ارز بازار سیاه از الگوی(1)حذف و معادله به صورت زیربازنویسی میشود: (5)(به تصویر صفحه مراجعه شود)متغیرهای LOILR^tLM^tLP^t*LP^tLOER^t و LCA^t به ترتیب عبارتند از:نرخ ارز رسمی،سطح عمومی قیمتهای داخلی،سطح قیمتهای خارج،حجم پول داخلی،درآمد نفتی و حسابجاری."