چکیده:
مختصات جوامع انسانی از جمله ویژگی های اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و سیاسی آنها پیوسته در حال دگرگونی است. سمت دادن، سرعت بخشیدن و هدایت آن به سمت مطلوبیت و هماهنگی، مستلزم بررسی این ساختارها در گذشته و حال و تاثیر و تاثرات حاکم بر این صورت بندی ها در هر واحد سیاسی- اقلیمی در دوره های مختلف تاریخی است. بر پایه شناخت دقیق تر مناطق مختلف کشور و تغییر و تحولات حاکم بر آن می توان با پذیرش تفاوت ها، تمهیدات لازم را جهت اصلاح و تحولات بنیادین و ارائه دورنمای مناسب از تعاملات در سطح ملی اتخاذ نمود.
این مقاله در راستای نیل به این مهم به بررسی و معرفی یکی از نقاط کشورمان به نام کهگیلویه و بویراحمد می پردازد و با ذکر مقدمه ای در خصوص وجه تسمیه این منطقه، به بحث پیرامون خصوسیات اقلیمی، جغرافیای تاریخی، زبان، مذهب، تاریخ، نژاد، ویژگیهای جمعیتی و ساختار سیاسی، اقتصادی و اجتماعی این منطقه می پردازد. نویسنده معتقد است با درک تحولات این منطقه در عرصه های مختلف می توان گوشه ای از تحولات عمومی را در سطح ملی مورد ارزیابی قرار داد.
خلاصه ماشینی:
"ایل بویراحمد از اواخر زندیه تاکنون در معادلاتسیاسی منطقه جایگاه ویژهای داشته است و به واسطۀ گسترش نفوذ این ایل،در سال 1342 هش در کنار واژۀ تاریخی کهگیلویه،این عنوان برای فرمانداری کل و سپس جهت اطلاق بهاستانداری برگزیده شد.
10 در اوایل دورۀ اسلامی تمام منطقه فارس به چهار بخش تقسیم و هر بخش تحت اختیار یکیاز فرمانروایان عرب قرار داشت: 1-ناحیه شبانکاره به مرکزیت ایگ (1)- naznA (2)- nahsnA (3)- eyrF drahciR (4)- ebvaG ecniaH 2-ناحیه فارس به مرکزیت شیراز 3-ناحیه لارستان به مرکزیت لار 4-ناحیه کهگیلویه و بویراحمد به مرکزیت ارجان11 کتاب المسالک و الممالک ابن خرداد به اولین اثری است که از این منطقه به نام کهگیلویه نامبرده است،همچنین ابو اسحاق اصطخری در قرن چهارم از ناحیه ارجان(ارگان)و حکومتمستقل پادشاهی و حاکم محلی آن به نام روزبه(قرن دوم)،سپس مهرگان و گیلویه سخن به میانمیآورد.
به دیگر سخن زبان،مذهب،آداب و رسوم،اعتقادات،پوشاک،رقصها،ترانهها وموسیقی محلی و مراسم شادی(همچون:مراسم ازدواج،عید نوروز و دیگر اعیاد ملی،مذهبی وجشن ختنهسوران و مراسم عزاداری همچون مراسم عاشورا و تاسوعای حسینی و عزاداریبرای مردگان)ارزشها و هنجارهای مشترک،نحوه غذا خوردن و سایر عناصر اصلی و تبعیفرهنگ در مجموع منجر به فرایند انسجام مردم این سرزمین زیر چتر فرهنگ مشتکری تحتعنوان فرهنگ"لری کهگیلویه و بویراحمدی"شده است،هرچند هویتهای فرهنگی"خاصتری"در این منطقه قابل مشاهده است.
حوزه گویش لری در این منطقه در چند دهه اخیر در معرض دگرگونیهاییقرار گرفته است به دلیل گسترش آموزش رسمی و افزایش فعالیت رسانهها و نفوذ آنها در زندگیفردی و جمعی،رشد شهرنشینی و افزایش تعاملات فرهنگی-اجتماعی مردم این خطه با سایرشرها گویش لری واژگانی را اخذ نموده است،به نحوی که روزبهروز به زبان فارسی رسمینزدیکتر میشود."