چکیده:
رشد مداوم نباتات نشانه تجدید حیات ادواری و یادآور اسطورهی بازگشت جاودانه به اصلی واحد است.ازاینرو در قرآن کریم به عنوان کلام الهی یگانه یزدان و الهامبخش اندیشمندان و هنرمندان،بارها و بارها از واژه درخت و انواع مختلف آن مانند طوبی،خرما،زیتون، انار،انجیر و...نام برده شده است.همچنین واژه"شجر"که در قرآن به معنای درخت به کار رفته،حاوی مفاهیم و جایگاههای متنوع و شگفتانگیزی است.لمه شجر در مجموع 27 مرتبه در آیات قرآن به کار رفته،کلمات و عبارات دیگری نیز دربارهی درخت مورد استفاده قرار گرفتهاند که هریک بیانکنندهی یکی از صفات و ویژگیهای آن میباشند.این مقاله با هدف بررسی جایگاه درخت در قرآن،مفاهیم و تعابیر مختلف آن و همچنین بررسی موارد استفاده آن در قرآن کریم تنظیم شده است.بنابراین در ابتدا به اشارههایی که در سورههای قرآن به کلمه"درخت"و مشتقات آن شده است،پرداخته میشود.سپس تعابیر و موارد استفاده مختلف این واژه مورد بررسی قرار میگیرد.در نهایت نتیجه گرفته میشود که نه تنها وجود درختان درادیان باستانی ملل مختلف از اهمیت والایی برخوردار بوده،بلکه در دین اسلام نیز جایگاه مهمی داشته است،به نحوی که تجلی قدسی آن به گونههای متنوع در آیههای قرآن کریم به دیده میآید.
خلاصه ماشینی:
پس فرود آورد ایشان را به فریب چون چشیدند از آن درخت،ظاهر گشت بر ایشان زشتیهایشان که بر آن شدند تا از برگ درخت خود را بپوشانند و ندا آمد از سوی خداوند که آیا من بشما را از این درخت منع نکردم؟"و به همین صورت در آیه 120 سوره طه داریم:"پس آدم و حوا از آن درخت تناول کردند.
درختان نیز به عنوان دستهای از مخلوقات بهطور مداوم به تحمید الهی مشغولند، به طوری که در بسیاری از آیات قرآن به تسبیح و سجده درختان اشاره شده است.
"و باز در آیه 18 سوره حج آمده است:"آیا مشاهده نکردی که هرچه در آسمانها و هرچه در زمین است و خورشید و ماه و ستارگان و کوهها و درختان و جنبندگان و بسیاری از آدمیان همه به سجده خدا مشغولند؟" درخت و تمثیل در قرآن قرآن بسیاری از موضوعات و مفاهیم عمیق را جهت فهم بهتر بندگان به صورت تمثیل بیان میکند و در برخی از آیات از درخت برای تمثیل بهره میجوید.
"در آیه 60 سوره اسراء داریم:"وقتی را که به تو گفتیم خدا البته به همه مردم محیط است و ما رویایی را که به تو ارائه دادیم نبود جز برای آزمایش و امتحان مردم و درختی که به لعن در قرآن یاد شد و ما به ذکر این آیات عظیم آنها را میترسانیم.
در حقیقت درخت نه تنها در آیینهای کهن مانند دین زرتشت،آیین بودایی،آیین شینتو و آیین برهمایی از اهمیت بالایی برخوردار است و همواره در این آیینها از درخت مقدس یاد میشود،در دین مبین اسلام نیز نقش عمدهای داشته به طوری که در قرآن از انواع درختان نام برده شده است.