چکیده:
این مطالعه با استفاده از سیستم معادلات همزمان و به کمک روش خودرگرسیونبرداری (VAR) عوامل مؤثر بر ادوار تجاری در اقتصاد ایران را بررسی مینماید.شاخص ادوار تجاری شکاف تولید در نظر گرفته شده است که از تفاضل تولید ناخالص داخلی و تولید بالقوه به دست میآید. همچنین در این مطالعه به بررسی عوامل مؤثر بر ادوار تجاری در اقتصاد ایران پرداخته شده است.همچنین به منظور شناخت دلیل نوسانات در اقتصاد ایران با توجه به متغیرهای موجود در مدل همحرکتی این متغیرها با شکاف تولید،با استفاده از شاخص ضریب همبستگی متقابل بررسی شده است.یکی از مزایای این مطالعه نسبت به سایر مطالعات،بررسی سیستمی و همزمان تأثیرگذاری متغیرهای مدل بر شکاف تولید و شکاف تولید بر متغیرهای موجود در مدل است.
نتایج نشان میدهد:تکانههای واردشده از سمت متغیرهای موجود در مدل(نرخ تورم،نرخ رشد ارز،نرخ رشد نقدینگی و درآمدهای حاصل از صادرات نفت و گاز)بر شکاف تولید سبب افزایش شکاف تولید شده که این امر خود تآییدی بر تأثیر مستقیم و مثبت این عوامل در ایجاد و تداوم ادوار تجاری در اقتصاد ایران است.
همچنین نتایج حاصل از بررسی همحرکتی متغیرهای موجود در مدل نشان میدهد که تمام متغیرهای موجود در مدل به غیر از نرخ تورم،متغیرهای پیشرو در اقتصاد ایران هستند که با توجه به این نکته،برای ثبات اقتصادی و کاهش نوسانات در اقتصاد ایران باید به این متغیرهای پیشرو(نرخ رشد ارز،نرخ رشد نقدینگی و درآمدهای حاصل از صادرات نفت و گاز)توجه بیشتری داشت.
خلاصه ماشینی:
"اما با توجه به همین معادلات،در قالب یک الگوی ترکیبی،متغیرهای تأثیرگذار بر ادوار تجاری که در این تحقیق مورد بررسی قرار خواهند گرفت عبارتند از:نرخ تورم،نرخ رشد ارز،نرخ رشد نقدینگی و درآمدهای حاصل از نفت و گاز که تأثیر این متغیرها بر شکاف تولید ناخالص داخلی بررسی میشود.
جدول 3:نتایج آزمون اثر یوهانسون (به تصویر صفحه مراجعه شود)جدول 4:نتایج آزمون حد اکثر مقادیر ویژه (به تصویر صفحه مراجعه شود) 3-5-نتایج حاصل از تخمین مدل VAR این برآورد با استفاده از Eviews برای بررسی تأثیر متغیرهای تورم،رشد نقدینگی،نرخ رشد ارز و درآمدهای حاصل از نفت و گاز بر شکاف تولید ناخالص داخلی انجام شد.
همچنین نتایج حاصل از برآورد مدل در بلندمدت نشان میدهد افزایش نرخ تورم، نرخ رشد ارز،نرخ رشد نقدینگی و درآمدهای حاصل از نفت و گاز موجب افزایش شکاف تولید ناخالص داخلی میشود که این نتایج خود تأییدی بر نتایج حاصل از برآورد مدل (VAR) در کوتاهمدت است.
با در نظر گرفتن نتایج این تحقیق برای کاهش نوسانات اقتصاد ایران میتوان راههای زیر را پیشنهاد داد: -با توجه به این نکته که متغیر نرخ رشد نقدینگی در میان سایر متغیرهای موجود در مدل یکی از مهمترین عوامل تأثیرگذار بر نوسانات در اقتصاد ایران است(با عنایت به جداول تجزیه واریانس و تغییرات نسبی محاسبه شده)و همچنین با توجه به این نکته که در اقتصاد ایران رشد نقدینگی یکی از مهمترین عوامل مؤثر در ایجاد تورم است، پیشنهاد میشود برای کاهش نوسانات در اقتصاد ایران دولت کنترل و نظارت بیشتری بر نرخ رشد نقدینگی داشته باشد و سیاستهای ضدتورمی اجرا نماید."