چکیده:
حفظ محیط زیست روستاها از جمله ضرورتهای توسعهی روستایی محسوب میشود.یکی از مسایلی که محیط زیست روستاها را تهدید میکند عدم توجه به نحوهی جمعآوری و دفن زبالهها در محیط روستایی است.دفع زباله طی فرایندی شامل جمعآوری،حملونقل و در نهایت دفع زباله میشود که دفع میتواند شامل دفن بهداشتی،تبدیل و بازیافت و زبالهسوزی و جزء آن شود. توجه به این نکته حایز اهمیت است که مبحث مکانیابی محل دفن زباله در نواحی روستایی مقولهی صرفا خاص برای یک روستا نیست بلکه یک مکان مناسب میتواند برای مجموعهای از روستاها مورد استفاده قرار گیرد.در این مقاله با توجه به پیچیدگی عوامل تأثیرگذار در انتخاب محل دفن بهداشتی زباله،ضرورت استفاده از فنآوریهای اطلاعات جغرافیایی (GIS) و تلفیق آن با سایر امور مدیریتی و برنامهریزی مطرح شده است.برای این منظور از سیستمهای پشتیبانی تصمیمسازی فضایی (SDSS) ،از جمله فرایند تحلیل سلسله مراتب (AHP) و مدلسازی در سیستم اطلاعات جغرافیایی استفاده شده است.
خلاصه ماشینی:
"انتخاب مکان مناسب برای دفن زباله مستلزم درنظر گرفتن عوامل متعددی میباشد که با توجه به گستردگی و پیچیدگی عوامل مؤثر در مکانیابی،ضرورت استفاده از فناوریهای اطلاعات مکانی GIS و تلفیق آن با سایر امور مدیریتی و برنامهریزی را مطرح میسازد و سیستمهای پشتیبانی تصمیمسازی فضایی SDSS که در این تحقیق از آن استفاده شده است،تلفیقی از علوم کامپیوتری،سیستم اطلاعات جغرافیایی GIS ، علوم مدیریتی و تحقیق در عملیات است تا بتواند نتایج مناسبی را به دنبال داشته باشد.
1-فاصله از مناطق مسکونی و جمعیتی؛ 2-فاصله از شبکهی راههای ارتباطی؛ 3-فاصله از گسلها؛ 4-فاصله از شبکهی زهکشی و آبراهههای منطقه؛ 5-میزان بارندگی؛ 6-شیب زمین؛ 7-تراکم جمعیت؛ 8-ارتفاع؛ البته لازم به ذکر است جهت تکمیل اطلاعات و افزایش دقت کار از اطلاعات مکمل زیر هم میتوان استفاده کرد: -فاصله از پارکها و تفریحگاهها؛ -دشتهای سیلابی با دورهی بازگشت 100 و 200 ساله؛ -توجه به خصوصیات اکولوژیکی از جمله گونههای گیاهی موجود،حیات وحش و گونههای در حال انقراض(در این مورد حتما باید محل دفن خارج از حریم زیستگاه ایگونهها باشد)؛ -رعایت حریم مکانهای تاریخی و باستانی؛ -فاصله از اراضی ناپایدار مثل فرونشستگیها،زمینهای رانشی،طاقهای نمکی و معادن؛ -جهت باد غالب؛8-فرایند تحلیل سلسله مراتبی مدلی که به منظور تلفیق اطلاعات مذکور مورد استفاده قرار گرفته در اصل یک مدل وزنی براساس مدل AHP است.
از آنجایی که هدف اصلی مقاله، الگوسازی جهت انتخاب مکان بهینه برای دفن زباله با استفاده از AHP در محیط GIS بوده،لذا بسیاری از شاخصهای مورد نیاز جهت مکانیابی دفن زباله در این مقاله درنظر گرفته نشده؛از جمله مناطق حفاظت شده،فاصله از مناطق شهری و سایر شاخصهای اقتصادی،اجتماعی و زیستمحیطی که حتما مورد توجه قرار گیرند."