چکیده:
در این پژوهش چهار مورد یخبندان فراگیر بهاری در نیمه غربی ایران مورد بررسی
قرار گرفته است. یخبندان فراگیر بهاری، در این تحقیق روزی است که در تمام
ایستگاههای انتخاب شده، حداقل مطلق دما در ماه آوریل در آن روز رخ داده است.برای
مطالعه شرایط سینوپتیک وقوع این یخبندانها از نقشههای سطح زمین و تراز 500
هکتوپاسکالی هوا در ساعت صفر استفاده شده است.نقشههای مورد استفاده شامل:نقشه روز
وقوع یخبندان و چهار روز قبل از آن است.نتایج حاصل از آن نشان میدهد، در تمام
روزهایی که پدیده یخبندان رخ داده است یک سیستم کم در شمال دریای خزر و در تراز 500
هکتوپاسکالی مشاهده میشود.این سیستم معمولا با سیستم کم ارتفاع نسبتا قوی در غرب
خود و در روی مدیترانه همراه است.در روزهای یخبندان خطوط همدمای 15-تا 30-درجه
سانتیگراد در تراز 500 هکتوپاسکالی از روی ایران عبود میکردند.در سطح زمین الگوی
موجود، وجود سیستم کم فشار روی دریای خزر، همراه با سیستم پرفشار در مناطق بین شرق
خزر و غرب دریای سیاه است و گاهی تنها یک سیستم پرفشار در مناطق بالاتر از شمال غرب
ایران مشاهده میشود.
خلاصه ماشینی:
"شرایط ترمودینامیک حاکم در جو میانی شرق مدیترانه، شرق اروپا و گسترش زبانه پرفشار واقع در طول 75 درجه شرقی و عرضهای 50 تا 60 درجه شمالی(شمال روسیه)با امتداد شمال شرقی به جنوب غربی باعث تسلط زبانه پرفشار وسیعی در محدوده بین شرق مدیترانه تا غرب ایران شده است که ضمن ایجاد محدودیت در (به تصویر صفحه مراجعه شود) جابهجایی ناوه، فرا رفت هوای سرد به درون ناوه و تشکیل منحنیهای بسته در مرکز آنرا تسهیل میکند.
بررسی نقشه روزهای بعد نشان میدهد، با جابهجایی این مرکز ارتفاع زیاد به عرضهای بالاتر و تغییر جهت محور آن پدیده غالب، یک سیستم مانع 1 بوده است که سبب حرکت کند ناوه مستقر روی غرب اروپا به سمت شرق شده است[10].
همان طور که اشاره شد؛غلبه حرکات نصفالنهاری و به ویژه جریانهای شمال-شمال شرق سبب ریزش هوای سرد عرضهای بالا به عرضهای پایین شده است، به طوری که منحنی 25-درجه سانتیگراد تا جنوب ایتالیا و مرکز مدیترانه کشیده شده و زمینه عبور هوای سرد با حالت مداری از روی ایران و در نتیجه بروز هوای سدر و یخبندان را باعث شده است(نقشه 12).
5-نتیجهگیری تقریبا تمامی موارد یخبندان فراگیر مورد بررسی همزمان با وجود سامانه کم ارتفاع روی مناطق شمالی ایران بوده است که هسته مرکزی این سامانهها در شمال دریای خزر(نقشه 2)، مرکز خزر(نقشه 7)، عرضها شمالیتر خزر(نقشه 9)، مناطق شمال تا شمال غرب خزر (نقشه 12)که به ترتیب با فرارفت هوای سرد از عرضهای بالاتر از جمله اروپای شرقی (نقشه 2)، منطقه قفقاز(نقشه 7)، شمال اطلس و غرب اسکاندیناوی(نقشه 9)."